Η σεζόν 1971-72 ήταν για την Ρέϊντζερς, μια «τρελή» χρονιά, με απογοητεύσεις, επεισόδια, αλλά και την κατάκτηση του μοναδικού έως τώρα Ευρωπαϊκού τίτλου της ομάδας.
Φθινόπωρο του 1971. Η ιστορική Ρέιντζερς ξεκινάει άλλη μια σεζόν με την ελπίδα πως θα μπορέσει να επιστρέψει στις επιτυχίες, που θα σημάνουν και το τέλος μιας μαύρης περιόδου κατά την οποία στη Σκωτία κυριαρχεί η Σέλτικ. Οι μπλε της Γλασκώβης μετράνε οχτώ ολόκληρα χρόνια χωρίς πρωτάθλημα και η ψυχολογία βρίσκεται στο ναδίρ. Σαν να μην έφταναν οι αγωνιστικές αποτυχίες, δεν έχουν περάσει ούτε 9 μήνες από την “τραγωδία του Άιμπροξ”, όπως έμεινε γνωστή η μέρα που 66 οπαδοί της ομάδας έχασαν τη ζωή τους όταν ποδοπατήθηκαν στις σκάλες της εξόδου, μετά από ένα ντέρμπι με τη Σέλτικ.
Μέσα σ’αυτό το κλίμα απογοήτευσης και αβεβαιότητας, η ομάδα ξεκινάει τραγικά τη σεζόν (με 4 ήττες σε 5 ματς) και μένει για άλλη μια φορά από νωρίς πίσω στο πρωτάθλημα. Ακολουθούν οι αποκλεισμοί στο κύπελλο και το Λιγκ Καπ και έτσι η ευρωπαϊκή διάκριση γίνεται από το φθινόπωρο ο μοναδικός σοβαρός στόχος. Η Ρέιντζερς έχει κερδίσει το εισιτήριο για το Κύπελλο Κυπελλούχων (που, για τους νεότερους αναγνώστες, πρέπει να πούμε ότι ήταν η διοργάνωση στην οποία έπαιζαν οι κυπελλούχοι όλων των χωρών), μια διοργάνωση στης οποίας τον τελικό είχε φτάσει δυο φορές την προηγούμενη δεκαετία, χωρίς όμως να καταφέρει να σηκώσει ποτέ το τρόπαιο.
Στον πάγκο της ομάδας βρίσκεται ο Γουίλι Γουόντελ, που είχε περάσει όλη την ποδοσφαιρική του καριέρα στην ομάδα, ενώ βοηθός του είναι ο Τζον Γουάλας, που επίσης έχει και παρελθόν με το σύλλογο (όντας οπαδός του από μικρός) αλλά και μέλλον (μετά τη φυγή του Γουόντελ ανέλαβε πρώτος προπονητής και κατάφερε να τον οδηγήσει σε δυο εντός συνόρων τρεμπλ).
Η ευρωπαϊκή πορεία ξεκινάει στη Γαλλία απέναντι στη Ρεν. Οι γηπεδούχοι κυριαρχούν ολοκληρωτικά αλλά οι Σκωτσέζοι είναι στημένοι άψογα και καταφέρνουν να φύγουν με ένα πολύτιμο 1-1 στις βαλίτσες τους. “Ήρθαν εδώ με μόνο στόχο να καταστρέψουν το παιχνίδι μας, θα πάμε στη Γλασκώβη να τους δείξουμε πως παίζεται το ποδόσφαιρο” απειλούν μετά το τέλος οι Γάλλοι αλλά η απειλή αποδεικνύεται τζούφια. Με ένα γκολ στο πρώτο ημίχρονο οι Σκωτσέζοι κερδίζουν με 1-0 και συνεχίζουν στον δεύτερο γύρο.
Επόμενος αντίπαλος είναι η Σπόρτινγκ Λισαβόνας, μια από τις καλύτερες ομάδες εκείνης της διοργάνωσης. Πρώτο παιχνίδι στο κατάμεστο Άιμπροξ, οι γηπεδούχοι κάνουν ένα μαγικό ημίχρονο και πάνε στα αποδυτήρια με το σκορ στο 3-0. Οι Πορτογάλοι συνέρχονται στην επανάληψη, σκοράρουν δυο φορές και επιστρέφουν στην πατρίδα τους σαν φαβορί, αφού το 3-2 θεωρείται “ανατρέψιμο”.
Μια απεργία των υπαλλήλων στο Χίθροου ταλαιπωρεί τη Ρέιντζερς και την αναγκάζει να φτάσει στη Λισαβόνα μόλις 24 ώρες πριν τον αγώνα. Εκεί οι συνθήκες δεν είναι πολύ καλύτερες. 60.000 Πορτογάλοι έχουν κατακλύσει το γήπεδο και η πίεση στους φιλοξενούμενος είναι τεράστια. Η ομάδα του Γουόντελ όμως βρίσκει γρήγορα απαντήσεις σε όλα τα προβλήματα που δημιουργούν οι γηπεδούχοι. 1-0 στο 25′, 1-1 στο 26′. 2-1 στο 38′, 2-2 στο 46′. Οι Σκωτσέζοι είναι αγκαλιά με την πρόκριση αλλά μια ολιγωρία στο 87′ επιτρέπει στον Πέδρο Γκόμες να σκοράρει και να στείλει το ματς στην παράταση. Ο Χέντερσον κάνει το 3-3 στο 100′ αλλά οι Πορτογάλοι επιμένουν και 5′ πριν το τέλος σκοράρουν ξανά. Το παιχνίδι λήγει 4-3 και με το συνολικό σκορ των δυο αγώνων να είναι 6-6 οδηγείται στα πέναλτι.
Η κατάσταση γίνεται ακόμα πιο ζόρικη όταν αρκετοί οπαδοί των γηπεδούχων αφήνουν τις κερκίδες και κατακλύζουν τον χώρο πίσω από τις διαφημιστικές πινακίδες, θέλοντας να είναι όσο πιο κοντά γίνεται στη δράση. Οι Σκωτσέζοι, μετά και από ένα πολύ έντονο παιχνίδι, βλέπουν τον κλοιό να στενεύει και ουσιαστικά καταρρέουν. Τρεις εκ των τεσσάρων πρώτων εκτελεστών αστοχούν (ο ένας μάλιστα δυο φορές, αφού το πέναλτι του επαναλήφθηκε!), την ώρα που οι Πορτογάλοι ευστοχούν σε όλα τα δικά τους. Η Σπόρτινγκ προκρίνεται, ο κόσμος της πανηγυρίζει στις κερκίδες, η Ρέιντζερς ετοιμάζεται για το πικρό ταξίδι του γυρισμού. Τότε γίνεται η μεγάλη ανατροπή.
Σε μια από τις πιο κουλές και απίστευτες στιγμές στην ιστορία της ΟΥΕΦΑ, ο μάνατζερ των Σκωτσέζων με το βιβλιαράκι των κανονισμών στο χέρι κυνηγάει από πίσω τον Ολλανδό διαιτητή, φωνάζοντας του ότι έχει κάνει λάθος! Ακολουθεί ένα μίνι συμβούλιο των υπευθύνων και εκεί γίνεται αντιληπτό ότι έχει συμβεί μια ασύλληπτη γκάφα. Ο διαιτητής δεν γνώριζε ότι τα εκτός έδρας γκολ που μπαίνουν στην παράταση μετράνε κανονικά σαν διπλά, γι’αυτό και οδήγησε τις ομάδες στα πέναλτι, μια διαδικασία που δεν θα έπρεπε ποτέ να είχε λάβει χώρα, αφού η Ρέιντζερς είχε σκοράρει περισσότερα εκτός έδρας γκολ από τη Σπόρτινγκ.
“Θυμάμαι ότι καθόμασταν στα αποδυτήρια με σκυμμένα τα κεφάλια όταν μπήκε μέσα ένας δημοσιογράφος και μας ενημέρωσε ότι τελικά είχαμε περάσει εμείς” δήλωσε χρόνια μετά ο αμυντικός Ντέρεκ Τζόνστον. Δυστυχώς για τις βρετανικές πρωινές εφημερίδες η διόρθωση της γκάφας έγινε αργά το βράδυ, με αποτέλεσμα αυτές να κυκλοφορήσουν κανονικά με την είδηση ότι η Ρέιντζερς αποκλείστηκε από τη Σπόρτινγκ στα πέναλτι.
Με αυτόν τον κωμικό τρόπο οι Σκωτσέζοι είναι στα προημιτελικά, εκεί που τους περιμένει η δυνατή τότε Τορίνο. Η διαδικασία αποδεικνύεται μια αντιγραφή των διπλών αγώνων με τη Ρεν. Πολιορκία της περιοχής της Ρέιντζερς στο πρώτο ματς στην Ιταλία, χρυσή ισοπαλία με 1-1 και δύσκολη νίκη με 1-0 στη Σκωτία. Έξω και η Τορίνο, επόμενος αντίπαλος στα ημιτελικά η μεγάλη Μπάγερν Μονάχου των Μπεκενμπάουερ, Χένες, Μπράιτνερ, Μάγερ και Γκέρντ Μίλερ.
Πρώτος αγώνας στη Γερμανία. Η Ρέιντζερς αμύνεται για άλλη μια φορά υποδειγματικά. Ο Τζόνστον παίρνει ξεχωριστές οδηγίες για να εξουδετερώσει τον Ούλι Χένες: “Ακόμα κι αν στο 20λεπτο αποφασίσει να πάει στην τουαλέτα για κατούρημα, θα τον ακολουθήσεις και θα σιγουρευτείς ότι θα μείνει εκεί”. Οι Γερμανοί πιέζουν ασφυκτικά αλλά οι Σκωτσέζοι φαίνονται ακούραστοι. Οι ανεξάντλητες δυνάμεις τους δεν είναι τυχαίες.
Η εξαιρετική τους φυσική κατάσταση οφείλεται στον βοηθό Τζον ‘Τζοκ’ Γουάλας. Ο Τζον Γουάλας είναι από τους τύπους που λατρεύουν τη στρατιωτική πειθαρχία και σ’αυτό πιθανόν έπαιξε σοβαρό ρόλο η θητεία του σαν πεζοναύτης στην Κορέα. Εκεί που ο θρύλος λέει πως κάθε Σάββατο έστελνε έναν απλό φαντάρο να σκαρφαλώσει σ’ένα δέντρο με μια κεραία για να μπορεί να πιάνει σήμα το ραδιόφωνο που μετέδιδε τους αγώνες της Ρέιντζερς!
Δυστυχώς για τους παίκτες του, ο Γουάλας δεν αποχωρίστηκε τις συνήθειες του μετά το τέλος του πολέμου. Η προετοιμασία του περιλάμβανε πολλές στρατιωτικές ασκήσεις, σκαρφάλωμα σε αμμόλοφους και τρέξιμο. Ατέλειωτο τρέξιμο. Τόσο τρέξιμο που στο τέλος της κάθε προπόνησης καταγραφόταν λιποθυμίες και αμέτρητοι εμετοί! Σε μια εποχή που οι προπονήσεις ήταν σχεδόν ερασιτεχνικές και συνήθως χαλαρές, οι ασκήσεις του Γουάλας σόκαραν πολλούς. Αυτά όλα είχαν ως αποτέλεσμα κάποιοι παίκτες που πέρασαν από τα χέρια του να τον μισούν (“Έμαθα πολλά από τον Γουάλας. Το πιο σημαντικό απ’όλα, να μην συμπεριφέρομαι στους παίκτες μου όπως αυτός” δήλωσε κάποτε ο Μαρκ Οβάρμπουρτον, που πριν λίγα χρόνια βρέθηκε στον πάγκο της ομάδας) και κάποιοι άλλοι να τον λατρεύουν, θεωρώντας πως βοήθησε τα μέγιστα στο να βελτιωθεί και να επιμηκυνθεί η καριέρα τους.
Η… προετοιμασία μάχης του Γουάλας αποδεικνύεται ευεργετική και στο Μόναχο, απ’όπου οι Σκωτσέζοι φεύγουν με ένα ακόμα 1-1. Ακολουθεί μια νέα σπουδαία εντός έδρας εμφάνιση (σ’ένα ματς που έγινε μπροστά σε 80.000 θεατές!) και μια ακόμα νίκη, με 2-0 αυτή τη φορά, η οποία και στέλνει τη Ρέιντζερς στον τελικό της Βαρκελώνης.
Εκεί περιμένει η Ντιναμό Μόσχας, η πρώτη ομάδα από τη Σοβιετική Ένωση που φτάνει σε ευρωπαϊκό τελικό. To Κομμουνιστικό Κόμμα θεωρεί τον αγώνα μια σπουδαία ευκαιρία για να διαφημιστεί προς τα έξω ο αθλητισμός της χώρας και υπόσχεται στους παίκτες πολλά προνόμια σε περίπτωση νίκης. Παρά τη σημασία του παιχνιδιού όμως, επιτρέπεται σε ελάχιστους φιλάθλους της ομάδας να ταξιδέψουν μαζί της στην Ισπανία, στην οποία κυριαρχεί ακόμα ο δικτάτορας Φράνκο. Έτσι οι Σοβιετικοί κατεβαίνουν στο Καμπ Νου έχοντας στο πλευρό τους όλους κι όλους 300-400 συμπατριώτες τους.
Την ίδια ώρα, χιλιάδες Σκωτσέζοι ταξιδεύουν προς τα νότια με κάθε πιθανό και απίθανο τρόπο. Σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις περισσότεροι από 25.000 φίλοι της Ρέιντζερς βρέθηκαν εκείνες τις μέρες στη Βαρκελώνη, ελπίζοντας στον πρώτο ευρωπαϊκό τίτλο στην ιστορία της ομάδας. Ο ενθουσιασμός τους σε συνδυασμό με την προσμονή τόσων χρόνων και φυσικά το άφθονο αλκοόλ είχε ως αποτέλεσμα σε κάθε γκολ των Σκωτσέζων το παιχνίδι να διακόπτεται για λίγα λεπτά λόγω εισβολής εκστασιασμένων οπαδών! Μια εικόνα άκρως σοκαριστική για οποιονδήποτε μεγάλωσε βλέποντας τις συνθήκες διεξαγωγής των ευρωπαϊκών τελικών των τελευταίων δεκαετιών.
Η ομάδα του Γουόντελ κάνει ό,τι θέλει στα πρώτα 50 λεπτά, φτάνοντας το σκορ στο 3-0. Οι σαστισμένοι παίκτες της Ντιναμό αδυνατούν να ακολουθήσουν τον ρυθμό (“Δεν είχαμε εμπειρία από τόσο σημαντικά παιχνίδια και σίγουρα επηρεαστήκαμε πολύ από το όλο κλίμα και αξία που είχε ο τελικός για τους ανθρώπους στη χώρα μας” εκμυστηρεύτηκε ο τερματοφύλακας της Ντιναμό σε μια συνέντευξη του πριν λίγα χρόνια) και όλα δείχνουν πως ο τελικός θα εξελιχθεί σε άνετο περίπατο.
Με την πάροδο του χρόνου όμως οι ισορροπίες αλλάζουν. Οι Σκωτσέζοι χαλαρώνουν υπερβολικά, οι Σοβιετικοί καταλαβαίνουν ότι δεν έχουν κάτι να χάσουν και το παιχνίδι μεταφέρεται στην περιοχή της Ρέιντζερς. Γκολ ο Εστρέκοφ στο 60′, γκολ ο Μαχόβικοφ στο 87′. Οι παίκτες και οι οπαδοί των ‘μπλε’ σαστίζουν. Ακολουθούν μερικά πολύ αγχωτικά λεπτά όπου η μπάλα απομακρύνεται όπως-όπως αλλά τίποτα δεν αλλάζει.
Ο Ισπανός διαιτητής σφυρίζει ένα οφσάιντ ένα λεπτό πριν τη λήξη, όμως οι Σκωτσέζοι οπαδοί θεωρούν πως είναι το τελικό σφύριγμα και μπουκάρουν (για 4η φορά!) στο γήπεδο. Ακολουθεί ένας μικρός χαμός, με τους αστυνομικούς να προσπαθούν να τους απωθήσουν και να τους αναγκάσουν να επιστρέψουν στις κερκίδες για να ολοκληρωθεί ο αγώνας.
Οι Σοβιετικοί εκνευρίζονται, οι Σκωτσέζοι βρίσκουν χρόνο για να πάρουν μερικές πολύτιμες ανάσες και να χαλαρώσουν από την πίεση που δέχονται. Το ματς ξαναρχίζει λίγο μετά και επιτέλους ολοκληρώνεται κανονικά. Η Ρέιντζερς επικρατεί με 3-2. Φυσικά στο τέλος ακολουθεί νέα μπούκα.
Αυτή τη φορά όμως οι Ισπανοί αστυνομικοί (που δεν φημίζονται για τους λεπτεπίλεπτους τρόπους τους), βγάζουν τα γκλομπ και αρχίζουν να χτυπούν απροκάλυπτα τους πάντες. Οι οπαδοί απαντάνε πετώντας αντικείμενα προς τους αστυνομικούς. Σύμφωνα με καταγγελία των Σοβιετικών, μέσα στο χαμό κάποιοι οπαδοί επιτέθηκαν και στους παίκτες τους που δεν πρόλαβαν να αποχωρήσουν έγκαιρα.
Όση ώρα ο αγωνιστικός χώρος είναι πεδίο μάχης, στα αποδυτήρια οι παίκτες της Ρέιντζερς πανηγυρίζουν για το κατόρθωμα τους. Όταν οι υπεύθυνοι της ΟΥΕΦΑ καταλαβαίνουν ότι η κατάσταση στο γήπεδο δεν πρόκειται να εκτονωθεί γρήγορα, αποφασίζουν να γίνει η απονομή στα αποδυτήρια! “Πάντα ονειρευόμουν να σηκώσω ένα ευρωπαϊκό τρόπαιο και να κάνω το γύρο του θριάμβου δείχνοντας το στους οπαδούς μας” δηλώνει ο αρχηγός Τζον Γκρέιγκ, “αλλά αντί γι’αυτό, με φώναξαν σ’ένα δωμάτιο που είχε ένα μεγάλο τραπέζι. Από πίσω του ήταν οι άνθρωποι της ΟΥΕΦΑ και πάνω του το κύπελλο. Εκεί μου το έδωσαν και γύρισα πίσω στα αποδυτήρια”.
Το Κύπελλο Κυπελλούχων εκείνης της σεζόν όμως δεν ολοκληρώθηκε με την ολοκλήρωση του τελικού. Οι Σοβιετικοί έκαναν καταγγελία, ζητώντας την επανάληψη του αγώνα λόγω της εισβολής των οπαδών πριν το τελευταίο σφύριγμα. Παρά τις πρώτες φήμες ότι αρκετοί μέσα στην ΟΥΕΦΑ συμφωνούσαν με την ιδέα αυτή, όντας ενοχλημένοι από την απαράδεκτη συμπεριφορά των οπαδών των Ρέιντζερς, η καταγγελία τελικά απορρίφθηκε και το τρόπαιο παρέμεινε στα γραφεία των Σκωτσέζων. Παρ’ όλα αυτά η τιμωρία για τα επεισόδια δεν ήταν αμελητέα: Δυο χρόνια αποκλεισμός της Ρέιντζερς από τις ευρωπαϊκές διοργανώσεις. Μια ποινή που μετά από έφεση μειώθηκε τελικά στο μισό. Πέντε σχεδόν δεκαετίες μετά από εκείνη την αξέχαστη πορεία, το τρόπαιο εκείνο παραμένει η μοναδική ευρωπαϊκή επιτυχία της ομάδας.
ΠΗΓΕΣ: Ευλογημένο ποδόσφαιρο, blog.stoiximan.gr, Wikipedia