Όπως είναι γνωστό τα εγκλήματα του Ποινικού Κώδικα διώκονται κατά κανόνα αυτεπαγγέλτως (άρθρο 36 Κ.Π.Δ.), δηλαδή ισχύει δηλαδή η αρχή της αυτεπάγγελτης δίωξης των εγκλημάτων.
Ωστόσο, ορισμένα εγκλήματα, διώκονται μόνο εάν ο παθών το ζητήσει υποβάλλοντας για το σκοπό αυτό Έγκληση.
Ποιά είναι όμως τα κατ΄ έγκληση διωκόμενα εγκλήματα;
Ο νόμος αναφέρει ρητά τις περιπτώσεις κατά τις οποίες για να ασκηθεί ποινική απαιτείται έγκληση του παθόντα. Δηλαδή, όπου ο νόμος δεν ορίζει ρητά, ισχύει η αυτεπάγγελτη δίωξη.
Τα Εγκλήματα του Ποινικού Κώδικα που διώκονται μόνο ύστερα από έγκληση είναι τα εξής :
-Εγκλήματα ημεδαπών στην αλλοδαπή που διώκονται σε βαθμό πλημμελήματος.
-Εγκλήματα αλλοδαπών στην αλλοδαπή
-Προσβολή της τιμής διπλωματικών αντιπροσώπων
-Πρόκληση και προσφορά για την εκτέλεση κακουργήματος ή πλημμελήματος, Για την ποινική δίωξη του αδικήματος αυτού, απαιτείται έγκληση του προσώπου κατά του οποίου σχεδιαζόταν η τέλεση του πλημμελήματος, αν το υπό εκτέλεση πλημμέλημα διώκεται κατ' έγκληση.
-Εγκλήματα σε κατάσταση υπαίτιας μέθης εφόσον η πράξη που τελέστηκε σε κατάσταση υπαίτιας μέθης διώκεται κατόπιν εγκλήσεως του παθόντος.
-Απλή σωματική βλάβη. Στην περίπτωση αυτή εάν η σωματική βλάβη έγινε σε κάποιο Δημόσιο Υπάλληλο κατά το χρόνο που εκτελούσε την υπηρεσία του και για λόγους σχετικούς προς την Υπηρεσία , δικαίωμα έγκλησης έχουν και οι προϊστάμενοι του παθόντος
-Σωματική βλάβη από αμέλεια. Εάν όμως η σωματική βλάβη τελέσθηκε από αμέλεια ο δε υπαίτιος αυτής ήταν υποχρεωμένος ως εκ της υπηρεσίας του ή του επαγγέλματός του σε ιδιαίτερη επιμέλεια και προσοχή (π.χ. υπεύθυνος μιας επιχείρησης , εργολάβος κάποιου έργου κ.λ.π.) η πράξη διώκεται αυτεπαγγέλτως.
Επίσης, θεωρείται ότι υποχρέωση λόγω επαγγέλματος για ιδιαίτερη επιμέλεια και προσοχή έχουν οι οδηγοί που βιοποριστικά μεταφέρουν ανθρώπους ή πράγματα . Στην περίπτωση αυτή η δίωξη ασκείται αρχικά αυτεπαγγέλτως . Στα λοιπά τροχαία και πάλι η δίωξη ασκείται αρχικά αυτεπαγγέλτως, αν όμως ο παθών δεν επιθυμεί την ποινική δίωξη, τότε ο Εισαγγελέας απέχει ή το δικαστήριο παύει την ποινική δίωξη. –
-Ακούσια απαγωγή
-Εκούσια απαγωγή
-Αυτοδικία
-Απειλή
-Διατάραξη οικιακής ειρήνης
-Προσβολή της γενετησίας αξιοπρέπειας
-Απατηλή επίτευξη συνουσίας
-Πρόκληση σκανδάλου με ακόλαστες πράξεις
-Απάτη σχετικά με τον γάμο
-Εγκατάλειψη εγκύου
-Εξύβριση
-Δυσφήμηση
-Συκοφαντική δυσφήμηση
-Δυσφήμηση ανώνυμης εταιρίας
-Προσβολή της μνήμης νεκρού
-Παραβίαση του απορρήτου των επιστολών
-Αθέμιτη αντιγραφή-αποτύπωση-χρήση, αποκάλυψη σε τρίτους ή παραβίαση στοιχείων ή προγραμμάτων υπολογιστών
-Αντιγραφή – χρήση χωρίς δικαίωμα προγραμμάτων υπολογιστών
-Παραβίαση επαγγελματικής εχεμύθειας
-Κλοπή χρήσης ξένου μηχανοκίνητου μεταφορικού μέσου
-Κλοπές και υπεξαιρέσεις ευτελούς αξίας
-Υφαίρεση Η παράβαση του αρθρ. 378 κατά την ουσία η υπεξαίρεση μεταξύ μνηστευμένων διώκεται μόνο ύστερα από έγκληση , δεν έχει εφαρμογή σε περίπτωση άκυρης μνηστείας ( δηλαδή αυτής που συντάσσεται από πρόσωπο έγγαμο)
-Φθορά ξένης ιδιοκτησίας
-Διακεκριμένες περιπτώσεις φθοράς
-Απατηλή πρόκληση βλάβης
-Δόλια αποφυγή πληρωμής εισιτηρίων
-Δόλια αποδοχή παροχών
-Αποδοχή και διάθεση προϊόντων εγκλήματος
-Καταδολίευση δανειστών
-Χρεοκοπία
-Παρακώλυση της άσκησης δικαιώματος
-Παράνομη αλιεία
-Παραπλάνηση ανηλίκων σε χρέη
-Μείωση εκτάσεων (εκτός αν πρόκειται για κοινόχρηστη οδό ή πλατεία)).
Υπάρχουν βέβαια και άλλα αδικήματα που διώκονται κατ' έγκληση, αλλά αυτά είναι τα κυριότερα.
Ποιά είναι η διαφορά της Έγκλησης από την Μήνυση;
Έγκληση είναι η προαιρετική καταγγελία κάποιας αξιόποινης πράξης που γίνεται προς την αρχή από τον αδικηθέντα ή από τον νόμιμο αντιπρόσωπό του, ενώ μήνυση ονομάζεται εκείνη η οποία γίνεται από ιδιώτη που δεν είναι παθών για έγκλημα, το οποίο διώκεται αυτεπαγγέλτως. Αυτό ονομάζεται και ιδιωτική μήνυση. Αν η μήνυση γίνεται από δημόσιο υπάλληλο, όπως ο αστυνομικός για έγκλημα που διώκεται αυτεπαγγέλτως, τότε ονομάζεται δημόσια μήνυση.
Πότε εξαλείφεται το αξιόποινο;
Όταν ο νόμος απαιτεί έγκληση για την ποινική δίωξη κάποιας αξιόποινης πράξης, το αξιόποινο εξαλείφεται αν ο δικαιούχος δεν υποβάλει την έγκληση μέσα σε τρεις μήνες από την ημέρα που έλαβε γνώση για την πράξη που τελέστηκε και για το πρόσωπο που την τέλεσε ή για έναν από τους συμμέτοχους της. Το ίδιο αποτέλεσμα συνεπάγεται και η ρητή δήλωση του δικαιούχου της έγκλησης ενώπιον της αρμόδιας αρχής, ότι παραιτείται από το δικαίωμα της έγκλησης.
Χρύσα Τσιώτση
Νομικός
chryssa.tsiotsi@gmail.com