Ο ήχος από τις γεννήτριες πετρελαίου συνοδεύει όποιους περνούν την κεντρική πύλη του καταυλισμού στη Μόρια. Στα πέντε μικρά κυλικεία άνδρες σε πολύχρωμες πτυσσόμενες καρέκλες πίνουν καφέ. Για τραπέζι έχουν καρούλια καλωδίων της ΔΕΗ. Από τη στέγη κρέμονται πολύπριζα για τη φόρτιση κινητών τηλεφώνων.
Πολλοί από τους 2.200 πρόσφυγες και μετανάστες του καταυλισμού, σύμφωνα με ρεπορτάζ της Deutsche Welle που περιβάλλεται ακόμα από χοντρό συρματόπλεγμα, μοιάζουν σαν να βρίσκονται σε λήθαργο . Ο Αχιλλέας Τζέμος, συντονιστής της προσφυγικής βοήθειας στη Λέσβο από τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα, λέει ότι οι περισσότεροι εδώ στη Μόρια δεν ελπίζουν πλέον: «Η Μόρια είναι για πολλούς πρόσφυγες ο τελικός προορισμός ενός μεγάλου ταξιδιού, κατά το οποίο ήταν εκτεθειμένοι στη βία, ακόμα και την σεξουαλική κακοποίηση. Φθάνουν εδώ σε άσχημη κατάσταση και αναγκάζονται να ζουν εδώ ο ένας πάνω στον άλλο. Εμείς τους παρέχουμε τα απολύτως βασικά ως προς την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και ψυχολογική υποστήριξη. Προσπαθούμε να ελαφρύνουμε λίγο το βάρος που επωμίζονται».
Απέχουν από το ιδανικό οι συνθήκες διαβίωσης
Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα βοηθούν, όπως και άλλες οργανώσεις στα νησιά με κέντρα υποδοχής προσφύγων, με γιατρούς και ψυχολόγους. Ο Ρόλαντ Σένμπαουερ από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR) εκτιμά ότι η περίθαλψη προσφύγων και μεταναστών έχει πλέον βελτιωθεί, αλλά απέχει ακόμα από το ιδανικό: «Από τον Ιούλιο μεταφέρθηκαν 10.000 αιτούντες άσυλο στην ηπειρωτική Ελλάδα, όπου η στέγαση είναι καλύτερη. Η διαδικασία εξέτασης ασύλου είναι ταχύτερη, μιας και εκεί υπάρχει περισσότερο προσωπικό. Αυτό όμως δεν αλλάζει το γεγονός ότι και εκεί οι πρόσφυγες πρέπει και πάλι να περιμένουν: μέρες, εβδομάδες και μήνες».
Για εκατοντάδες πρόσφυγες στη Μόρια το σημαντικότερο γεγονός της ημέρας είναι όταν πηγαίνουν στο πλησιέστερο Lidl περνώντας μέσα από τους ελαιώνες. Παρόμοια είναι η κατάσταση και σε άλλα νησιά. Η απόγνωση ωθεί ορισμένους πρόσφυγες να προσπαθήσουν το αδύνατο, που είναι να φθάσουν στην ηπειρωτική χώρα. Στις αρχές Μαρτίου ένας 24χρονος Σύριος κρύφτηκε σε βαλίτσα και προσπάθησε να φθάσει στην Αθήνα με συμπατριώτες που μεταφέρονταν εκεί νόμιμα. Οι αρχές όμως τον εντόπισαν.
Τις τελευταίες μέρες οι έλεγχοι των αρχών έχουν ενταθεί στα πλοία που αναχωρούν από το λιμάνι της Μυτιλήνης. Αστυνομία αλλά και στρατός ελέγχουν κάθε φορτηγό πριν μπει στο πλοίο. 9.000 πρόσφυγες βρίσκονται σήμερα στα ελληνικά νησιά, ένας αριθμός που ενδέχεται να αυξηθεί την άνοιξη. Οι περίπου 40.000 στην ηπειρωτική Ελλάδα ζουν, εν μέρει, σε καλύτερες συνθήκες. Κανείς τους όμως δεν έχει πραγματική προοπτική.