Η πρώτη φορά που άκουσα το όνομα του Τσάβι Πασκουάλ ήταν μια βραδιά στη Μαδρίτη. Ήταν ακόμη βοηθός προπονητή στη Μπαρτσελόνα και ελάχιστα γνωστός έξω από τους κύκλους της ομάδας. ‘’Είναι προπονητική διάνοια, έχει απίστευτες προπονητικές ιδέες και θα κάνει μεγάλη καριέρα. Κάποια στιγμή θα είναι πρώτος προπονητής της Μπαρτσελόνα’’. Τάδε έφη Φώτης Κατσικάρης που τότε έκανε τα πρώτα του….Ισπανικά βήματα στον πάγκο της Βαλένθια. Τους προπονητές έχω μάθει εδώ και πολλά χρόνια να τους ακούω. Και τους ακούω δεύτερη φορά όταν πλέκουν το εγκώμιο ενός συναδέλφου τους. ΕΚΕΙ ΔΕΝ ΦΕΡΝΕΙΣ ΑΝΤΙΡΡΗΣΕΙΣ. Η προπονητική είναι το ίδιο…ανάδελφο επάγγελμα με τη δημοσιογραφία ή τη διατησία. Σπάνια ακούς καλά λόγια για κάποιον άλλο. Κράτησα μια σημείωση στην άκρη του μυαλού μου και δεν ξέχασα τα λόγια του Κατσικάρη. Δικαιώθηκαν πιο γρήγορα από ότι περίμενε ο ίδιος.
Η τελευταία φορά που άκουσα το όνομα του Τσάβι Πασκουάλ ήταν πριν από μερικά βράδια στα γραφεία της Nova. Ήταν μαζεμένη η μπασκετική ομάδα και χαζεύαμε κάποιον αγώνα λίγο πριν ξεκινήσει η Super Euroleague. Σε μια σύναξη με πολλούς δημοσιογράφους πάντοτε ακούγονται τα πιο πιθανά και απίθανα πράγματα. Είχε μόλις ανακοινωθεί η (σχεδόν) συμφωνία Πασκουάλ-Παναθηναϊκού και ο καθένας μας έλεγε το μακρύ του και το κοντό του. Κρίμα που δεν έχουμε κάμερα εκείνες τις ώρες. Το θέμα ήταν εντελώς απλοϊκό: Καλός ή κακός προπονητής; ‘’Δηλαδή πως είναι κακός προπονητής κάποιος που έπαιζε την καλύτερη επίθεση σε όλη την Ευρωλίγκα;’’, αναρωτήθηκε μεγαλόφωνα ο Μάνος Μανουσέλης. ΟΥΤΕ ΕΔΩ ΦΕΡΝΕΙΣ ΑΝΤΙΡΡΗΣΕΙΣ. Όταν ο Μανουσέλης δεν εγκωμιάζει ένα προπονητή για την άμυνα του αλλά για την επίθεση του τότε κάτι πολύ καλό συμβαίνει. Και δεν έλεγε ψέματα. Η Μπαρτσελόνα του Πασκουάλ έπαιζε για χρόνια την καλύτερη επίθεση σε όλη την Ευρωλίγκα. Την καλύτερη και πιο σύνθετη επίθεση μισού γηπέδου βεβαίως. Αλλά αυτό είναι μια λεπτομέρεια με την οποία θα ασχοληθούμε πιο κάτω.
Στο ενδιάμεσο αυτών των δύο συζητήσεων είχα την ευκαιρία μια και οι αγώνες της Μπαρτσελόνα με ελληνικές ομάδες ήταν πολύ συχνές να σχηματίσω και τη δική μου άποψη. Θα υπερθεματίσω σε όσα έλεγε παλαιότερα ο Κατσικάρης. Ο Πασκουάλ είναι μια προπονητική διάνοια, ένας προπονητής που πάντοτε φέρνει νέες ιδέες στο παιχνίδι και έχει το πλεονέκτημα πάντοτε να σχεδιάζει με διάθεση τελειομανούς το πλάνο ενός αγώνα. Πιθανώς και αν η σύγκριση του με οποιονδήποτε άλλο προπονητή να γινόταν σε αυτό το επίπεδο και σε αυτές τις κατηγορίες εύκολα να έπαιρνε τον άτυπο τίτλο του κορυφαίου Ευρωπαίου. Η Μπαρτσελόνα είχε πάντοτε ένα από τα καλύτερα πλάνα αγώνων, εξαιρετική και λεπτομερή προετοιμασία, πολύ καλό διάβασμα του αντιπάλου. Όταν το πλάνο Α ενός αγώνα λειτουργεί τότε ο Πασκουάλ μοιάζει με ένα κομπιούτερ. Πήρε λοιπόν ο Παναθηναϊκός τον τέλειο προπονητή; Προφανώς όχι γιατί ο κάθε κόουτς έχει στο μυαλό του διάφορα ακόμη. Και κυρίως δεν έχει κάποια άλλα πράγματα στο μυαλό του.
Με κριτήριο όσα αναφέρθηκαν πιο πάνω ο Πασκουάλ ταιριάζει άριστα σε μια ελληνική ομάδα και σε ένα πρωτάθλημα που η τακτική και η προετοιμασία αποτελούν το νούμερο ένα ζητούμενο κάθε προπονητή. Μπορεί πια το ελληνικό πρωτάθλημα να μην είναι το κορυφαίο της Ευρώπης σε ποιότητα αλλά είναι μακράν του δευτέρου το καλύτερο σε προπονητική τακτική και προετοιμασία.
Δύο ακόμη χαρακτηριστική της εμονικής σχεδόν σχέσης του Πασκουάλ με την τακτική. Εδώ και πολλά χρόνια για τους αναλυτές των ελληνικών ομάδων αποτελεί κακό πονοκέφαλο αφού η Μπαρτσελόνα είχε το μεγαλύτερο βιβλίο συστημάτων (ειδικά επιθετικών σε όλη την Ευρωλίγκα). ‘’Απορώ πως τα θυμούνται οι παίκτες. Πρέπει να έχει περισσότερα από 40-45 plays που δουλεύει’’, μου είπε παραμονές ενός αγώνα Μπαρτσελόνα-Ολυμπιακού ο σταθερός ασίσταντ των ερυθρόλευκων εδώ και χρόνια Χρήστος Μαρμαρινός. Το 2013 στην αγχωτική σειρά ημιτελικών με τον Παναθηναϊκό για τρεις αγώνες φάνηκε ότι ο Πεδουλάκης με χειρότερο ρόστερ είχε δέσει….κόμπο τη Μπαρτσελόνα του Πασκουάλ. Μόνο που η σειρά κρίθηκε σε πέντε και όχι σε τρια παιχνίδια. Ο Πασκουάλ που έμοιαζε χαμένος στη….μετάφραση σκαρφίστηκε για τον 4ο αγώνα μια άμυνα ζώνης που έδινε ελεύθερα σουτ στην θέση που ο ΠΑΟ δεν είχε κανένα σουτέρ. Χωρίς σουτέρ-πάουερ φόργουορντ ο Παναθηναϊκός έχασε τα δύο επόμενα παιχνίδια και η Μπαρτσελόνα πήγε στο Λονδίνο.
Ο Πασκουάλ είχε την πολυτέλεια χρόνου να αναμορφώσει τα πλάνα του σε μια σειρά που πήγε μακριά. Δεν έχει την ίδια ευχέρεια και ευελιξία να αλλάζει πλάνο μέσα στη διάρκεια ενός παιχνιδιού. Ο προπονητής που έχει ανάγει σε επιστήμη το πλάνο Α δεν έχει πάντα το απαιτούμενο πλάνο Β ή Γ’ και αν κάτι του στραβώσει μέσα στο παιχνίδι σπάνια μπορεί να παρέμβει το ίδιο καταλυτικά και να αλλάξει τη ροή και την ιστορία των πραγμάτων. Τίποτε δεν είναι τυχαίο. Οι Ισπανοί συνάδελφοι που έζησαν δίπλα στον Πασκουάλ ξέρουν και τους λόγους. ‘’Είναι εξαιρετικά ανασφαλής και πολύ αγχωτικός’’, μου τον περιέγραψε με λίγα λόγια αλλά πολύ γλαφυρά Ισπανός δημοσιογράφος που καλύπτει για πολλά χρόνια το ρεπορτάζ της Μπαρτσελόνα.
‘’Και θέλει να γίνονται τα πράγματα με τον δικό του τρόπο’’, συμπλήρωσε. Δύο προτάσεις με πολλές αντιφάσεις. Πως μπορεί να είναι ανασφαλής ένας προπονητής που έζησε το μεγαλύτερο μέρος της μέχρι τώρα καριέρας του στο απαιτητικό περιβάλλον της Μπαρτσελόνα που όμως δίνει πάντοτε προστασία και μεγάλη πίστωση χρόνου στα δικά της προπονητικά ‘’παιδιά’’; Πως μπορεί να είναι ανασφαλής ένας προπονητής που γνώρισε το 2015 στον ημιτελικό του φάιναλ φορ του Μιλάνου τον μεγαλύτερο διασυρμό στην ιστορία των ‘’μπλαουγκράνα’’ από τη ‘’μισητή’’ αιώνια αντίπαλο Ρεάλ και παρόλα αυτά έμεινε στη θέση του;
Το γεγονός ότι θέλει να γίνονται τα πράγματα με τον δικό του τρόπο έγινε παραπάνω από φανερό όταν πίστεψε και στήριξε ένα εγχείρημα κόντρα στη λογική των πραγμάτων. Την περίοδο 2014-15 βάσισε όλη τη χρονιά του στο ‘’πιστεύω’’ ότι μπορούσε να πάρει την Ευρωλίγκα με δίδυμους πύργους και παρουσίασε μια ομάδα με δύο δεινόσαυρους: Τον Πλάις και τον Τόμιτς. Σε μια Ευρωλίγκα που τα γρήγορα πόδια και οι ευέλικτοι ψηλοί έχουν περίπου θεοποιηθεί η Μπαρτσελόνα έμοιαζε βγαλμένη από ένα παλιό εργοστάσιο.
Συμπερασματικά: Ο Πασκουάλ έχει όλα τα προσόντα να μακροημρεύσει στον πάγκο του Παναθηναϊκού. Είναι προπονητής που ξέρει να παίρνει αποτελέσματα και μπορεί να μην παρουσιάσει ομάδες που θα παίζουν θεαματικό μπάσκετ αλλά είναι σίγουρο ότι θα παρουσιάσει ομάδες που θα ξέρουν τι ακριβώς πρέπει να κάνουν μέσα στο παρκέ και πως θα πάρουν το αποτέλεσμα. Τα μεγάλα ερωτηματικά ξεκινούν ακριβώς μετά από όλα αυτά. Οι σχέσεις του με τις ξένες γλώσσες είναι υποτυπώδεις και τα αγγλικά του δεν είναι ακριβώς….οξφορδιανά. Χρειάζεται δίπλα του άριστους γνώστες της ελληνικής πραγματικότητας αφού το διάστημα και το στάδιο προσαρμογής του σε μια ξένη χώρα (και στην πρώτη του εκτός Ισπανίας) δουλειά θα είναι μακρύ και εξαιρετικά δύσκολο. Θα δώσει εξετάσεις μπροστά σε ένα κοινό που έμαθε για πάνω από μια δεκαετία να βλέπει στον πάγκο της ομάδας τον κορυφαίο Ευρωπαίο κόουτς όλων των εποχών και είναι πολύ απαιτητικό και δύσκολο. Θα λογοδοτεί σε μια διοίκηση που μπορεί να του πρόσφερε την ασφάλεια ενός κλειστού τριετούς συμβολαίου για να τον πείσει αλλά έχει προϊστορία δημόσιας κριτικής των προπονητών. Και ο Πασκουάλ δεν μπορεί να ελπίζει σε έξωθεν βοήθεια. Κανείς Ισπανός προπονητής στο παρελθόν δεν πέρασε τα σύνορα της χώρας μας για να καθίσει στον πάγκο μιας ομάδας κορυφής. Αν συνυπολογίσουμε και την πληροφορία που μας έδωσε Ισπανός συνάδελφος και τον θέλει να παρακολουθεί στενά όσα λέγονται και γράφονται για αυτόν στον τύπο τότε έχουμε τις συνθήκες μιας πολύ ενδιαφέρουσας κατάστασης που θα μας κρατήσει σε εγρήγορση για τα επόμενα τρία (ή περίπου τρία) χρόνια. Σε κάθε περίπτωση ένα είναι σίγουρο: Ο Παναθηναϊκός πήρε τον καλύτερο προπονητή που μπορούσε να βρει διαθέσιμο στην αγορά τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Για όλα τα υπόλοιπα ισχύει και θα ισχύει η θρυλική ρήση της Σκάρλετ Ο΄Χάρα στο ΄΄Όσα παίρνει ο άνεμος’’: ‘’Αύριο (θα) είναι μια άλλη μέρα’’….Η άλλη μια μέρα στο ελληνικό μπάσκετ.