Η ιδέα της δημιουργίας των παγκόσμιων πρωταθλημάτων, των διοργανώσεων που σήμερα καλύπτονται από τον τίτλο Mundobasket, γεννήθηκε στη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων του Λονδίνου το 1948.
Πάνω σχεδόν στις στάχτες του Β’ Παγκοσμίου πολέμου οι υπεύθυνοι της ΦΙΜΠΑ αποφάσισαν ότι έπρεπε να δημιουργηθεί μια ακόμη διοργάνωση που θα αποτελούσε σημείο αναφοράς και συνάντησης για το παγκόσμιο μπάσκετ πέρα από τα καθιερωμένα ραντεβού των Ολυμπιακών Αγώνων.
Φυσικά, οι εποχές ήταν πολύ δύσκολες σε όλα τα επίπεδα. Οι περισσότερες χώρες του πλανήτη γιάτρευαν τις πληγές του πολέμου και τα ταξίδια από τη μια ήπειρο στην άλλη ήταν αληθινές οδύσσειες, αν όχι παντελώς… απαγορευμένα!
Η πρώτη διοργάνωση ανατέθηκε στην Αργεντινή που έθεσε υποψηφιότητα με στόχο να συνδυάσει μια μεγάλη αθλητική συνάντηση με τον εορτασμό των 100 χρόνων από τη γέννηση του εθνικού ήρωα Σαν Μαρτίν. Η επιλογή ήταν περίπου αυτόματη αφού η Αργεντινή ως χώρα της Λατινικής Αμερικής είχε μηδενική εμπλοκή με τον αιματηρό Δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο.
Τελικά, εκείνη η πρώτη διοργάνωση προσέλκυσε μόλις 10 ομάδες από τις οποίες οι μισές ήταν χώρες της Λατινικής Αμερικής και η Ευρώπη εκπροσωπήθηκε από μόλις τρεις ομάδες.
Μάλιστα, οι δύο απ΄ αυτές (Ισπανία και Γαλλία) ταξίδεψαν παρέα με ένα στρατιωτικό αεροπλάνο τύπου ‘’Ντακότα’’ για να μοιραστούν τα έξοδα. Η 3η ομάδα που είχε προκύψει από ένα μίνι προκριματικό τουρνουά που έγινε στη Γαλλική πόλη Νις, η Ιταλία, δήλωσε τελικά αδυναμία συμμετοχής και τη θέση της πήρε η Γιουγκοσλαβία.
Η ΦΙΜΠΑ δεν είχε τη δυνατότητα διεξαγωγής προκριματικών και πήρε ως κριτήριο συμμετοχής τα αποτελέσματα των διαφόρων ηπειρωτικών πρωταθλημάτων. Κάπως έτσι, βρέθηκε στο 1ο παγκόσμιο πρωτάθλημα η… Αίγυπτος που είχε διοργανώσει και είχε κερδίσει το… Πανευρωπαϊκό του 1949 (στην ίδια διοργάνωση η εθνική Ελλάδος είχε πάρει το πρώτο μετάλλιο της ιστορίας της με την 3η θέση).
Τη δεκάδα συμπλήρωσαν οι Ηνωμένες Πολιτείες με μια ομάδα-παζλ αφού μετείχαν παίκτες που εκπροσωπούσαν επιχειρήσεις που έπαιζαν στο ημιεπαγγελματικό πρωτάθλημα της εποχής AAU (Amateur Athletic Union) και μόλις τρεις από αυτούς είχαν παίξει κολεγιακό μπάσκετ: Ο Τζον Στάνιτς από το θρυλικό UCLA, ο Τζέι Ελ Παρκς, δύο φορές πρωταθλητής του NCAA με το Οκλαχόμα Στέιτ και ο συμπαίκτης του Μπλέικ Γουίλιαμς. Προπονητής ανέλαβε ο Γκόρντον Κάρπεντερ που δύο χρόνια νωρίτερα ως παίκτης είχε κερδίσει με τις ΗΠΑ το χρυσό μετάλλιο στους Ολυμπιακούς του Λονδίνου.
Η αρχική δεκάδα άλλαξε στην πορεία αφού λίγες εβδομάδες πριν από την έναρξη των αγώνων η Ουρουγουάη αποσύρθηκε αφού η κυβέρνηση της απαγόρευσε στην ομάδα να ταξιδέψει στην Αργεντινή για πολιτικούς λόγους και στη θέση της κλήθηκε το Περού!
Το γήπεδο που φιλοξένησε τους αγώνες δεν μπορούσε να είναι τίποτε λιγότερο ή τίποτε περισσότερο στην πατρίδα του τανγκό από τη μεγαλύτερη πίστα χορού στον κόσμο! Η πίστα τανγκό με το όνομα ‘’Λούνα Παρκ’’ μετατράπηκε σε γήπεδο μπάσκετ. Μάλιστα, μετά τις πρώτες μέρες διεξαγωγής των αγώνων οι διοργανωτές σήκωσαν και ένα συρματόπλεγμα που χώριζε τις εξέδρες από τον αγωνιστικό χώρο! Αιτία, ήταν τα αντικείμενα που πετούσαν οι φανατισμένοι Αργεντίνοι φίλαθλοι στο γήπεδο!!!
Το σύστημα διεξαγωγής ήταν τόσο παράξενο όσο και όλα τα υπόλοιπα στην πρώτη διοργάνωση. Οι ομάδες δεν χωρίστηκαν σε ομίλους αλλά έπαιζαν σε νοκ άουτ παιχνίδια χωρίς όμως η ομάδα που έχανε να αποκλείεται! Υπήρχαν και νοκ άουτ της… δεύτερης ευκαιρίας.
Φυσικά και η ποιότητα του μπάσκετ ήταν ανάλογη των συνθηκών. Οι ομάδες κρατούσαν τη μπάλα στην επίθεση τους όσο τις… βόλευε αφού ακόμη δεν είχε μπει στους κανονισμούς η επίθεση των 30 δευτερολέπτων. Κάπως έτσι ο αγώνας Γαλλίας-Περού κρίθηκε με τους ‘’τρικολόρ’’ να βάζουν τρεις πόντους στην παράταση και τους Νοτιοαμερικάνους ούτε έναν με σκορ 49-46 ( ο κανονικός αγώνας είχε τελειώσει 46-46).
Οι Γιουγκοσλάβοι αποκλείστηκαν από την τελική φάση αποφασίζοντας να μην κατέβουν για πολιτικούς λόγους στον αγώνα με την Ισπανία, διαμαρτυρόμενοι για το δικτατορικό καθεστώς του Φράνκο!
Στην τελική φάση προκρίθηκαν έξι ομάδες που διεκδίκησαν το τρόπαιο παίζοντας ‘’όλοι εναντίον όλων’’ σε ένα όμιλο. Μέχρι εκεί έφτασαν η διοργανώτρια Αργεντινή, οι ΗΠΑ, η Γαλλία, η Αίγυπτος και δύο ακόμη χώρες της Λατινικής Αμερικής (Χιλή, Βραζιλία).
Αργεντινή και Ηνωμένες Πολιτείες έφτασαν στην τελευταία αγωνιστική αήττητες και ο μεταξύ τους αγώνας έκρινε τον πρώτο παγκόσμιο πρωταθλητή.
Στο παιχνίδι με το μεγαλύτερο σκορ στην τελική φάση (64-50) επικράτησαν τελικά οι γηπεδούχοι με καλύτερο παίκτη τους τον Όσκαρ Φούρλονγκ, ένα φανταστικό πλέι μέικερ που αργότερα έμεινε στην ιστορία σαν ο ‘’Μάτζικ Τζόνσον της Λατινικής Αμερικής’’.
Η ομάδα της Αργεντινής.
Ο Φούρλονγκ που έφυγε από τη ζωή πέρσι το καλοκαίρι σε ηλικία 90 ετών είχε παίξει κολεγιακό μπάσκετ στο SMU (Σάουδερν Μέθοντιστ) και μαζί με τον συμπαίκτη του Ρικάρντο Γκονζάλεθ συμπεριλήφθηκαν και στην καλύτερη πεντάδα του τουρνουά.
Την πεντάδα συμπλήρωσαν ο Αμερικάνος Στάνιτς, ο Χιλιανός Ρουφίνο Μπερνέδο και ο Ισπανός Αλβάρο Σαλβαδόρες. Ο τελευταίος ήταν και ο πρώτος σκόρερ του τουρνουά με μέσο όρο 13,8 πόντους και θεωρείται ο πρώτος ‘’νατουραλιζέ’’ που έπαιξε στη διοργάνωση. Στην πραγματικότητα ήταν Χιλιανός και είχε αλλάξει υπηκοότητα. Αργότερα έκανε και μια σύντομη καριέρα ηθοποιού.
Πάντως την καλύτερη επίδοση στο σκοράρισμα την πέτυχε ένας Βραζιλιάνος, ο Αλφρέδο ντα Μότα που στον αγώνα της τελικής φάσης με τη Γαλλία έγινε ο πρώτος παίκτης στην ιστορία της διοργάνωσης που ξεπέρασε τους 30 πόντους! Σκόραρε 32, πέντε περισσότερους όλη τη Γαλλική ομάδα που είχε ηττηθεί σε εκείνο το ματς με 59-27!
Η κατάληξη αυτού του παγκόσμιου πρωταθλήματος δεν ήταν η καλύτερη δυνατή για τους νικητές. Η κυβέρνηση της Αργεντινής ενθουσιασμένη για τη μεγάλη νίκη τους έδωσε ένα μυθικό –για την εποχή- πριμ, κάτι που έφερε την άμεση αντίδραση της ΦΙΜΠΑ.
Η παγκόσμια ομοσπονδία τιμώρησε με ισόβιο αποκλεισμό όλη την ομάδα της Αργεντινής για τον απλούστατο λόγο ότι εκείνη την εποχή το μπάσκετ ήταν ερασιτεχνικό και απαγορευόταν κάθε μορφής οικονομική παροχή.
Το παράδοξο είναι ότι η ποινή τελικά μετατράπηκε σε αποκλεισμό από τα… παγκόσμια πρωταθλήματα και έτσι ενώ η εθνική Αργεντινής έπαιξε τα επόμενα χρόνια ακόμη και σε Ολυμπιακούς Αγώνες δεν μπόρεσε τελικά να υπερασπιστεί τον τίτλο της στο Μουντομπάσκετ του 1954!