Το «Hillary» της Νανέτ Μπέρνστιν, το 4ωρο ντοκιμαντέρ για τη ζωή και το έργο της Χίλαρι Κλίντον ήταν συγκλονιστικό, συγκινητικό και συναρπαστικό. Το ότι ήρθε η ίδια η Κλίντον για να το παρουσιάσει ήταν η καλύτερη στιγμή της Berlinale.

2000 ώρες αμοντάριστου αρχειακού υλικού από τα παιδικά, φοιτητικά, φεμινιστικά χρόνια της,  μέχρι την άγνωστη πολιτική πλευρά της ως «Πρώτη Κυρία» στα 90ς, μέχρι την εκλογική καμπάνια και το χαμένο στοίχημα απέναντι στον Ντόναλντ Τραμπ το 2016. 

45 άνθρωποι καταθέτουν τα γεγονότα και το δικό τους πορτρέτο της Χίλαρι Κλίντον – από τους πολιτικούς παίκτες της Ουάσινγκτον που έζησαν από κοντά την πολιτική της πορεία της τα τελευταία 35 χρόνια (ανάμεσά τους και ο Μπιλ Κλίντον και ο Μπαράκ Ομπάμα), τα μέλη της προεκλογικής της ομάδας που οργάνωσαν την καμπάνια της και αποκαλύπτουν το παρασκήνιο, μέχρι… αρκετά πίσω: τις φίλες και συμφοιτήτριές της στα 60ς στην Νομική του Yale, ενεργές δικαστίνες και φεμινίστριες,  που συνδέουν το παρελθόν με το παρόν και εξανθρωπίζουν το πορτρέτο μιας δυναμικής γυναίκας που πίστευε και αγωνίζεται για τα ίδια πράγματα εδώ και μισό αιώνα. 

36 ώρες συνέντευξης της ίδιας της  Κλίντον από τη σκηνοθέτη, Νανέτ Μπέρστιν (η οποία «ερχόταν τόσο διαβασμένη και με σελίδες επί σελίδων ερωτήσεις, που ήταν πολλές φορές απειλητικό κι επώδυνο») για τα πάντα: από την αριστεία σε έναν ανδροκρατούμενο κόσμο (στο Yale οι ελάχιστες γυναίκες δέχθηκαν bullying), τη θυσία της δικής της καριέρας για το γάμο με τον συμφοιτητή της Μπιλ Κλίντον, την άγνωστη δυναμική της πλευρά ως Πρώτη Κυρία, το καθοριστικό για τη ζωή της σκάνδαλο Μόνικα Λουίνσκι, τη δική της απόφαση να πολιτευτεί κι όλα όσα ακολούθησαν με την αναμέτρηση απέναντι στον Ντόναλντ Τραμπ. Για πρώτη φορά βλέπει κι ακούει κανείς την ίδια την Κλίντον σε μια βαθιά εξομολόγηση. 

«Hillary» (4 ώρες και 20 λεπτά) ή, πιο σωστά, ένα ντοκιμαντέρ σε 4 επεισόδια (για το Hulu). Αυτό παρακολουθήσαμε (με ένα 15λεπτο διάλειμμα) χθες στο διάσημο θέατρο Haus der Berliner Festspiele του Βερολίνου και πιστέψτε μας: θα μέναμε για ακόμα 4 ώρες στην καρέκλα μας αν είχε κι άλλο. Η Νανέτ Μπέρστιν (είχε συνσκηνοθετήσει πριν από 15 χρόνια το επίσης υπέροχο «The Kid Stays in the Picture» για τον διαβόητο παραγωγό του Χόλιγουντ Ρόμπερτ Εβανς) συνθέτει με εξυπνάδα, κριτική άποψη, νεύρο και σασπένς ένα ολοκληρωμένο πορτρέτο που ξεπερνά την «ξύλινη» πολιτικό που έχουμε στερεότυπα στο μυαλό μας. 

H άγνωστη Χίλαρι. Στην τελετή αποφοίτησης από το κολλεγιό της (στα 60ς παράλληλα με τις διαδηλώσεις εναντίον του πολέμου στο Βιετνάμ και των εξεγέρσεων των αφροαμερικανών με τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ) η Χίλαρι δίνει έναν παθιασμένο, δυναμικό λόγο που κάνει το γύρο των εφημερίδων της χώρας (και τη βάζει στον πολιτικό χάρτη). Στο Yale, ως φοιτήτρια Νομικής, αριστεύει κι επιλέγεται στην ομάδα φοιτητών που θα βοηθήσουν στην έρευνα για το Impeachment του Ρίτσαρντ Νίξον. Μία από τις πρώτες γυναίκες που προσλαμβάνονται από μεγάλες δικηγορικές εταιρίες. Στο γάμο με τον Μπιλ Κλίντον, εκείνη ήταν το πολιτικό αστέρι (και το ήξερε κι ο ίδιος). Μάλιστα, όταν άρχισε εκείνος να παίρνει μέρος σε εκλογές για Κυβερνήτης, η φεμινίστρια Χίλαρι (που δεν άλλαζε το επίθετό της σε «Κλίντον», που δεν έμενε σπίτι να κάνει παιδιά αλλά δούλευε ως δικηγόρος, που στεκόταν στο πλευρό του άντρα της ασχημούλα, με γυαλιά μυωπίας και άποψη) τού στοίχισε. Εχασε τις πρώτες εκλογές. Κι εκείνη, σταδιακά άρχισε να μεταμορφώνει τον εαυτό της (από το να αλλάξει το όνομά της, να βάλει φακούς επαφής και ταγιέρ και να μάθει να το βουλώνει) για να τον βοηθήσει στον αγώνα του. 

Δεν είναι ένα απλό ντοκιμαντέρ για τη Χίλαρι Κλίντον. Παρακολουθώντας αυτές τις 4.5 ώρες καταλαβαίνει κανείς ότι παρακολουθεί την Ιστορία. Οχι μόνο της αμερικανικής πολιτικής, αλλά και της παγκόσμιας ανθρώπινης κουλτούρας – τον φεμινιστικό αγώνα που γεννήθηκε, πάλεψε, θάφτηκε, έφτασε στο #metoo. Η Χίλαρι Κλίντον ένα δυναμικό, έξυπνο, ταλαντούχο πλάσμα αλλάζει τον εαυτό της μέσα στα χρόνια για να ταιριάξει στο κοινωνικοπολιτικό περιβάλλον της. Και καταλήγει να χάνει από έναν χυδαίο αντίπαλο όπως ο Ντόναλντ Τραμπ γιατί «δεν είναι συμπαθής», «δεν την εμπιστεύονται», «είναι ξύλινη και ρομποτική» – αυτή ήταν η γνώμη και των γυναικών ψηφοφόρων. 

«Κατάλαβα ότι είχα στα χέρια μου κάτι πολύ μεγαλύτερο…» δήλωσε η Νανέτ Μπέρνστιν. «Μέσα από την πορεία της Χίλαρι βλέπει κανείς την πορεία των γυναικών στην Ιστορία. Την πολιτική μας Ιστορία μέσα στα χρόνια. Πώς φτάσαμε ως εδώ..»

«Ζούμε σε επικίνδυνες εποχές» είπε και η ίδια η Κλίντον όταν εμφανίστηκε μετά τον 4ωρο μαραθώνιο θέασης του ντοκιμαντέρ για μία ωριαία συζήτηση με το κοινό. «Δεν έχουμε μόνο οικονομική και πολιτική κρίση. Αλλά κυρίως πολιτισμική. Βλέπει κανείς πόσα χρόνια πίσω κάποια μυαλά πάνε να τραβήξουν τις γυναίκες, τους γκέι, πώς φέρονται στους μετανάστες. Το σινεμά, ντοκιμαντέρ σαν κι αυτά, και γενικότερα η τέχνη είναι το κλειδί. Λέμε στην Αμερική “η τέχνη τρώει την πολιτική για πρωινό” γιατί η τέχνη φτιάχνει κοινωνική συνείδηση κι επιμορφώνει το λαό. Για αυτό και οι πολιτικοί φοβούνται τις τέχνες. Βρίσκομαι εδώ, στην Berlinale με μεγάλο ενδιαφέρον να ακούσω πώς βιώνει η Ευρώπη όλη αυτή την κατάσταση…»

6 ώρες με τη Χίλαρι. Μείναμε μαγεμένοι να την ακούμε. Μπήκαμε στο Haus der Berliner Festspiele στις 2 το μεσημέρι και βγήκαμε στις 8 το βράδυ. Μαγεμένοι. Και απολύτως συνειδητοποιημένοι για τον «ύπουλο μισογυνισμό» που δεν είναι η άμεση κακοποίηση (σεξουαλική ή μη) των γυναικών. Αλλά τα στερεότυπα που δεν αλλάζουν εύκολα. Και πόσο αυτά έχουν εισχωρήσει στο DNA μας, στη συλλογική μας συνείδηση και αλλάζουν πολύ πολύ δύσκολα. 

H Πόλυ Λυκούργου, κριτικός κινηματογράφου της Nova βρίσκεται στο Βερολίνο και θα μάς μεταφέρει την ατμόσφαιρα της 70ης Berlinale μέσα κι έξω από τις κινηματογραφικές αίθουσες με καθημερινές ανταποκρίσεις!