Το 1970 ήταν μία σημαδιακή χρονιά για το βραζιλιάνικο ποδόσφαιρο. Όχι όμως μόνο γι’ αυτό που συνέβη στις 21 Ιουνίου, την ημέρα που ο θρυλικός Κάρλος Αλμπέρτο σήκωσε στον ουρανό της Πόλης του Μεξικού το τρόπαιο «Ζιλ Ριμέ», στην στέψη της -ίσως καλύτερης Εθνικής ομάδας όλων των εποχών – Βραζιλίας ως παγκόσμιας πρωταθλήτριας.
Ήταν έτος – ορόσημο και για κάτι που είχε συμβεί δύο εβδομάδες νωρίτερα: στις 7 Ιουνίου του 1970, σε μία φτωχογειτονιά στο νότιο Σάο Πάουλο, η Κλέουσα Εβανζελίστα ντε Μοράις, έφερε στο φως έναν από τους έξι συνολικά «καρπούς» του γάμου της με τον Σέλιο ντε Μοράις. Το όνομα του νεογέννητου, Μάρκος Εβανζελίστα.
«Γεννήθηκα το 1970, εν μέσω Μουντιάλ. Αυτό τα λέει όλα για το πώς ξεκίνησα το ποδόσφαιρο», θα πει δεκαετίες αργότερα ο άνθρωπος που έγινε πασίγνωστος σε όλο τον κόσμο με το παρατσούκλι Καφού και που σήμερα, κλείνει μισό αιώνα ζωής.
Το 2002, ο θρυλικός δεξιός μπακ μιμήθηκε τον αρχηγό του ’70 και σήκωσε το Παγκόσμιο Κύπελλο με το περιβραχιόνιο της «σελεσάο». Ήταν το απόγειο μίας μυθικής καριέρας, που μεταξύ άλλων περιλαμβάνει το ανεπανάληπτο κατόρθωμα της συμμετοχής σε τρεις σερί τελικούς Μουντιάλ (1994, 1998, 2002), αλλά και 142 ματς με την πέντε φορές πρωταθλήτρια κόσμου, περισσότερες από οποιονδήποτε άλλον!
Αυτή είναι η ιστορία του ανθρώπου με το «νο.2» που σύμφωνα με τον σερ Άλεξ Φέργκιουσον – λόγω της ευκολίας με την οποία ανεβοκατέβαινε τη γραμμή κατά την διάρκεια των 90′ – έμοιαζε να έχει «δύο καρδιές»!
Το ξεκίνημα στις φαβέλες και οι οκτώ απορρίψεις
Όπως συμβαίνει πολύ συχνά με τους μεγάλους Βραζιλιάνους ποδοσφαιριστές, έτσι και ο Καφού ξεκίνησε από πολύ χαμηλά. Μεγάλωσε σε μία από τις πιο φτωχές και βίαιες φαβέλες του Σάο Πάουλο, την Ζαρντίμ Ιρένε, με την επταμελή οικογένεια του να ζει σε ένα μικρό δωματιάκι.
Το ποδόσφαιρο ήταν η κύρια ενασχόληση των παιδιών της φτωχογειτονιάς και ο μικρός Μάρκος Εβανζελίστα δεν ήταν εξαίρεση, έχοντας βάλει σκοπό από νωρίς να γίνει επαγγελματίας ποδοσφαιριστής και να ξεφύγει από τη φαβέλα.
Από επτά ετών γράφτηκε στις ακαδημίες ομάδων όπως η Νασιονάλ Σάο Πάουλο, Πορτουγκέζα και Ιτακακετούμπα, ενώ για περίπου δύο χρόνια ανέπτυξε τις ικανότητες του παίζοντας ποδόσφαιρο σάλας.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1980, θέλησε να κάνει το βήμα παραπάνω και να ενταχθεί στα τμήματα υποδομής κάποιας από τις μεγάλες ομάδες της περιοχή του, για να ζήσει όμως οκτώ απορρίψεις από συλλόγους όπως η Κορίνθιανς, η Παλμέιρας, η Σάντος και η Ατλέτικο Μινέιρο! Έπρεπε να φτάσει τα 18 για να καταφέρει να ντεμπουτάρει με τη δεύτερη ομάδα της Σάο Πάουλο. Εκεί γνώρισε τον άνθρωπο που τον επηρέασε όσο λίγοι στο ποδόσφαιρο και του έδωσε την μεγάλη ευκαιρία να εκτοξεύσει την καριέρα του.
Ο Εβανζελίστα που έγινε Καφού
Δεν ήταν άλλος από τον μεγάλο Βραζιλιάνο τεχνικό Τελέ Σαντάνα, ο οποίος ανέλαβε την Σάο Πάουλο το 1990 και αμέσως ξεχώρισε τον ταλαντούχο δεξιοπόδαρο, ο οποίος έψαχνε ακόμα τη θέση του στο γήπεδο.
Ο Σαντάνα καθιέρωσε στο δεξί άκρο της μεσαίας γραμμής τον Εβανζελίστα, ο οποίος είχε αρχίσει να γίνεται γνωστός ως «Καφού», καθώς το στυλ του έμοιαζε με αυτό του Καφουρίνγκα, ενός εξαιρετικού Βραζιλιάνου εξτρέμ της δεκαετίας του 1970.
Με τον Καφού βασικό μέλος της ενδεκάδας, η Σάο Πάουλο απόλαυσε μία από τις καλύτερες περιόδους της ιστορίας της, κατακτώντας μεταξύ άλλων 2 σερί Κόπα Λιμπερταδόρες (1992, 1993) και 2 συνεχόμενα Διηπειρωτικά Κύπελλα, με νίκες επί Μπαρτσελόνα και Μίλαν αντίστοιχα. Οι επιτυχίες με τη Σάο Πάουλο, έφεραν και την πρώτη κλήση στην Εθνική Βραζιλίας το 1990, ανοίγοντας ένα άλλο κεφάλαιο δόξας στην καριέρα του…
To πρώτο Μουντιάλ
Ο Καφού έκανε το ντεμπούτο του με τη «σελεσάο» στις 12 Σεπτεμβρίου του 1990 σε ένα φιλικό απέναντι στην Ισπανία. Τέσσερα χρόνια αργότερα μπήκε στην αποστολή της ομάδας για την τελική φάση του Μουντιάλ των ΗΠΑ. Ο 24χρονος τότε άσος ερχόταν από τον πάγκο ως αλλαγή, κυρίως ως δεξιός εξτρέμ. Στον προημιτελικό με την Ολλανδία μπήκε στις καθυστερήσεις, ενώ δεν έπαιξε καθόλου στον ημιτελικό με τη Σουηδία.
Μόλις 20 λεπτά όμως μετά την έναρξη του τελικού με την Ιταλία, ο Ζορζίνιο τραυματίστηκε και ο Μάριο Ζάγκαλο τον φώναξε από τον πάγκο.
Με τις κούρσες του από τη δεξιά πλευρά κρατούσε απασχολημένη την άμυνα των «ατζούρι», αναγκάζοντας τον Αρίγκο Σάκι να μετακινήσει τον Πάολο Μαλντίνι στο αριστερό άκρο της άμυνάς του για να τον αντιμετωπίσει.
Μετά από 120 στείρα αγωνιστικά λεπτά, η «σελεσάο» επικράτησε τελικά στη διαδικασία των πέναλτι και επέστρεψε στην κορυφή του κόσμου για πρώτη φορά μετά το 1970. Μόλις στα 24, ο Καφού είχε πάρει ήδη γερές δόσεις από τη νοοτροπία του νικητή.
H πρώτη ευρωπαϊκή εμπειρία και η «επίθεση των 102 γκολ»
Μερικούς μήνες μετά την στέψη του ως παγκόσμιος πρωταθλητής, ο Καφού αναδείχτηκε παίκτης της χρονιάς στη Νότιο Αμερική για το 1994. Με τη Σάο Πάουλο να αντιμετωπίζει οικονομικά προβλήματα, το 1995 ήρθε η ώρα για το πρώτο βήμα προς την Ευρώπη, μετακομίζοντας στην Ισπανία και τη Ρεάλ Σαραγόσα. Εκεί είχε ρόλο αναπληρωματικού, αλλά έζησε την κατάκτηση του Κυπέλλου Κυπελλούχων 1995, πριν επιστρέψει στη Βραζιλία για τη Ζουβεντούδε.
Στο τέλος του έτους μετακόμισε στην Παλμέιρας, αποτελώντας μέλος ίσως της κορυφαίας ομάδας στην ιστορία του συλλόγου, έχοντας δίπλα του ονόματα όπως ο Ριβάλντο και ο Τζαλμίνια και υπό τις οδηγίες του Βαντερλέι Λουξεμπούργκο. Το 1996, κατέκτησε το πρωτάθλημα Παουλίστα, με την ομάδα του να αφήνει πίσω 28 πόντους τη δεύτερη της βαθμολογίας, βομβαρδίζοντας τις αντίπαλες άμυνες με 102 γκολ!
Ο Καφού είχε εκτοξεύσει τις μετοχές του κατακόρυφα και θεωρούνταν πλέον ένας από τους καλύτερους δεξιούς μπακ, με …ατελείωτα πνευμόνια, υψηλή τεχνική και διαρκώς βελτιούμενη τακτική πειθαρχία. Ό, τι ακριβώς χρειαζόταν για να τα καταφέρει στον απαιτητικό κόσμο του Καμπιονάτο, που αποτέλεσε το επόμενο βήμα του…
Το «Pendolino» της Ρόμα
To καλοκαίρι του 1997 ήταν έντονο για τον Καφού. Αρχικά με την Εθνική ομάδα, όπου ήταν πλέον ο βασικός δεξιός μπακ, σε ένα ζευγάρι πλάγιων αμυντικών που έμελλε να γράψει ιστορία, μαζί με τον Ρομπέρτο Κάρλος. Στο παλμαρέ του προστέθηκε η κατάκτηση του Κόπα Αμέρικα της Βολιβίας, ενώ την ίδια εποχή μετακόμισε αντί 13 δισ. παλιών λιρετών στη Ρόμα, έπειτα από την εισήγηση του συμπατριώτη του και παλιού μεγάλου άσου των «τζιαλορόσι», Φαλκάο.
Πρώτος του προπονητής στην «Αιώνια Πόλη» ήταν ο Ζντένεκ Ζέμαν, το επιθετικό σύστημα του οποίου ταίριαζε γάντι στα ένστικτα του Καφού. Με συνεχές…όργωμα στην πλάγια γραμμή, κέρδισε από τους τιφόζι το προσωνύμιο «Il Pendolino», από τον ομώνυμο τύπο ταχύτατου τρένου που κατασκεύαζε η FIAT.
Mε τον Τσέχο στον πάγκο, οι «τζιαλορόσι» έπαιζαν καλό ποδόσφαιρο αλλά δέχονταν εύκολα γκολ. Έτσι μετά από ένα αποτυχημένο 1998-99, ο σύλλογος αποφάσισε να τον αντικαταστήσει με τον πιο πραγματιστή Φάμπιο Καπέλο.
Η έλευση του Ιταλού τεχνικού σε συνδυασμό με την απόκτηση του Γκαμπριέλ Μπατιστούτα από τη Φιορεντίνα, έφερε το 2001 το πρώτο «σκουντέτο» της Ρόμα έπειτα από 18 χρόνια, με τον Καφού να αποτελεί αναντικατάστατο στέλεχος.
Εκείνη η σεζόν, έμεινε αξέχαστη και για μία από τις καλύτερες ενέργειες της καριέρας του, όταν σε ένα ντέρμπι με τη Λάτσιο τον Δεκέμβριο του 2000, «ζάλισε» με διαδοχικά…sombreros τον αντίπαλό του Πάβελ Νέντβεντ.
Στο «Ολίμπικο» έμεινε τελικά έως το 2003, κατακτώντας εκτός από το πρωτάθλημα και το Σούπερ Καπ του 2001, κατορθώματα ικανά να τον εισάγουν στο Hall of Fame του συλλόγου.
Το τραυματικό Μουντιάλ 1998
Έχοντας παίξει ρόλο αναπληρωματικού στο Μουντιάλ 1994, ο Καφού τα επόμενα χρόνια έγινε σιγά – σιγά αναντικατάστατος στη «σελεσάο» και έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στις κατακτήσεις Κόπα Αμέρικα και Κυπέλλου Συνομοσπονδιών το 1997.
Έχοντας πλέον και εμπειρία από την Ευρώπη, πήγε στα γήπεδα της Γαλλίας το 1998 αποφασισμένος να χριστεί εκ νέου πρωταθλητής κόσμου, αυτή τη φορά ως βασικός. Το τουρνουά ξεκίνησε ιδανικά γι’ αυτόν, καθώς στην πρεμιέρα με τη Σκωτία, το ματς ήταν στο 1-1 όταν από δική του ενέργεια σημειώθηκε το νικητήριο γκολ. Στη δεύτερη αγωνιστική, έδωσε ασίστ στον Ριβάλντο στο 3-0 επί του Μαρόκου, ενώ στην τρίτη η «σελεσάο» με κακή εμφάνιση έχασε 2-1 από τη Νορβηγία.
Στους «16», η άμυνα της Βραζιλίας είχε πολλή δουλειά με αντιπάλους τους Σάλας και Ζαμοράνο, με το τελικό 4-1 να μην λέει την αλήθεια για τη διαφορά των δύο ομάδων. Στον επόμενο γύρο, η Βραζιλία κέρδισε 3-2 τη Δανία αλλά έδειξε αδυναμίες αμυντικά, με τον Καφού να κάνει κακή εμφάνιση και να δέχεται μία κίτρινη που του στέρησε την ευκαιρία να αγωνιστεί στον νικηφόρο ημιτελικό με τους Ολλανδούς.
Η «σελεσάο» πάντως έφτασε σε δεύτερο σερί τελικό και αυτή τη φορά ο Καφού θα ήταν βασικός. Λίγες ώρες όμως πριν το ραντεβού με τη Γαλλία στο «Σταντ ντε Φρανς», το στρατόπεδο της Βραζιλίας βυθίστηκε στο χάος, λόγω της κατάρρευσης του Ρονάλντο, ο οποίος μετά από λίγη ώρα αγωνίας βγήκε και…ξαναμπήκε στη βασική ενδεκάδα. Ο Καφού, ήταν ένας από τους πρώτους που μπήκε στο δωμάτιο του «φαινομένου» έπειτα από την κρίση και έχοντας γίνει μάρτυρας των γεγονότων, έμεινε άναυδος όταν έμαθε ότι τελικά ο συμπαίκτης του θα αγωνιζόταν κανονικά.
Παρά την αναστάτωση, και ένα «φαινόμενο» σκιά του εαυτού του η Βραζιλία ξεκίνησε δυνατά, με τον Καφού να μην αφήνει τον Λιζαραζού να πάρει ανάσα. Ένα γκολ από στημένη φάση από τον Ζιντάν όμως έδωσε φτερά στα πόδια των γηπεδούχων, που τελικά θριάμβευσαν με 3-0…
Αυτό το ματς σηματοδότησε και το τέλος της καριέρας του μεγάλου αρχηγού Ντούνγκα, με το περιβραχιόνιο να περνά πλέον στον Καφού, που έναν χρόνο αργότερα σήκωσε ως αρχηγός το τρόπαιο του Κόπα Αμέρικα. Δεν θα ήταν ο πρώτος, ούτε ο κορυφαίος τίτλος που θα κατακτούσε ως αρχηγός της «σελεσάο»…
«100% Jardim Irene»
Τέσσερα χρόνια μετά την αποτυχία του Παρισιού, η Βραζιλία, έχοντας πλέον στον πάγκο τον Λουίς Φελίπε Σκολάρι και με τον Ρονάλντο να έχει συνέλθει από διαδοχικούς τραυματισμούς, ετοιμαζόταν για την ολική επαναφορά στο πρώτο Μουντιάλ που θα διεξαγόταν σε ασιατικό έδαφος.
Λίγο καιρό πριν, λόγω ενός πειθαρχικού παραπτώματος του Καφού, ο προκάτοχος του Σκολάρι Βαντερλέι Λουξεμπούργκο έδωσε το περιβραχιόνιο του αρχηγού στον Έμερσον. Όταν όμως ο μέσος τραυματίστηκε σοβαρά και τέθηκε νοκ – άουτ από το ταξίδι σε Ιαπωνία – Ν. Κορέα, ο νέος ομοσπονδιακός επανέφερε στην αρχηγία τον Καφού.
Ο Βραζιλιάνος ξεκίνησε με λάθος τη διοργάνωση, καθώς μία στιγμή έλλειψης αυτοσυγκέντρωσης επέτρεψε στον Χασάν Σας στο εναρκτήριο ματς να σκοράρει για την Τουρκία, όμως η «σελεσάο» κέρδισε τελικά 2-1 και ο Καφού είχε μία ασίστ στο 4-0 επί της Κίνας. Το 5-2 επί της Κόστα Ρίκα σηματοδότησε το τρία στα τρία στους ομίλους, ενώ στους «16» οι Βέλγοι προκάλεσαν πολλά προβλήματα στην παρέα του Καφού, πριν ο Ριβάλντο δώσει τη λύση.
Στα προημιτελικά κόντρα στην Αγγλία, ο ήρωας μας έπαιξε ρόλο-κλειδί, καθώς σε συνεργασία με τον Ροναλντίνιο ανάγκασαν σε ένα ήσυχο απόγευμα τον επικίνδυνο Άσλεϊ Κόουλ, για να έρθει η νίκη με 2-1.
Στον ημιτελικό με την Τουρκία, ο Ρουστού στέρησε στον Καφού ένα γκολ με μία θεαματική επέμβαση, όμως ο Ρονάλντο έδωσε τη λύση και το εισιτήριο για τον τρίτο συνεχόμενο τελικό Μουντιάλ.
Στις 30 Ιουνίου 2002 στη Γιοκοχάμα, ο Καφού έγινε ο μοναδικός παίκτης στην ιστορία που αγωνίστηκε σε τρεις τελικούς Παγκοσμίου Κυπέλλου. Η Γερμανία πρόβαλλε σθεναρή αντίσταση, όμως το «φαινόμενο» Ρονάλντο με δύο γκολ πήρε τη ρεβάνς για όσα είχαν γίνει το 1998 και η Βραζιλία κατέκτησε τον πέμπτο παγκόσμιο τίτλο της.
Λίγο πριν από την απονομή, στη μεγαλύτερη στιγμή της καριέρας του, ο Καφού επέλεξε να αποτίσει φόρο τιμής στις ρίζες του, αλλά και στον άνθρωπο που στάθηκε δίπλα του σε όλες τις καλές και τις κακές στιγμές.
Με έναν μαρκαδόρο, έγραψε πάνω στη φανέλα του «100% Jardim Irene», κάνοντας γνωστή την παλιά του γειτονιά στα πέρατα του κόσμου.
Με την βοήθεια των Ζεπ Μπλάτερ και Πελέ, ανέβηκε στην γυάλινη πλατφόρμα της απονομή. Στάθηκε ψηλότερα απ΄όλους και φωνάζοντας «Regina, eu te amo» («Ρεζίνα σ΄αγαπώ») προς τιμήν της συζύγου του, εκπλήρωσε το πεπρωμένο του, όπως ο Κάρλος Αλμπέρτο το 1970…
Aντί για Γιοκοχάμα…Μιλάνο!
Ένα χρόνο μετά το όνειρο της Γιοκοχάμα, ο Καφού παραλίγο να επιστρέψει στην ιαπωνική πόλη, καθώς έχοντας μείνει ελεύθερος από τη Ρόμα, ήρθε σε συμφωνία με τους τοπικούς Μαρίνος.
Δύο εβδομάδες όμως πριν την επίσημη παρουσίασή του από τους Ιάπωνες, ο προπονητής της πρωταθλήτριας Ευρώπης Μίλαν Κάρλο Αντσελότι τον κάλεσε στο «Μιλανέλο».
Οι φίλοι των «ροσονέρι», αντιμετώπισαν με σκεπτικισμό την απόκτηση ενός 33χρονου που έδειχνε έτοιμος για συνταξιοδότηση μέσω Ιαπωνίας.
Γρήγορα όμως κέρδισε θέση βασικού και με 41 εμφανίσεις σε πρωτάθλημα, Κύπελλο και Ευρώπη, ήταν από κύρια όπλα στην κατάκτηση της Σέριε Α το 2004.
Το κάζο της Πόλης και η εκδίκηση στην Αθήνα
Με τον Αντσελότι στον πάγκο και παίκτες όπως οι Καφού, Μαλντίνι, Νέστα, Σταμ, Πίρλο, Κακά, Σεφτσένκο και Κρέσπο, η Μίλαν έδειχνε έτοιμη να σηκώσει το έβδομο Κύπελλο Πρωταθλητριών της ιστορίας της, φτάνοντας στον τελικό του Τσάμπιονς Λιγκ στην Κωνσταντινούπολη το 2005.
Απέναντι στη Λίβερπουλ, οι «ροσονέρι» προηγήθηκαν 3-0 στο ημίχρονo και όπως παραδέχτηκαν αργότερα, πίστεψαν ότι είχαν το τρόπαιο στο τσεπάκι.
Οι «ρεντς» όμως επανήλθαν με τρία γκολ σε έξι λεπτά στο β’ μέρος και κατέκτησαν το κύπελλο στα πέναλτι, στην μεγαλύτερη ανατροπή όλων των εποχών σε τελικό του θεσμού.
Δύο χρόνια αργότερα, η Μίλαν κέρδισε εκ νέου την πρόκριση στον τελικό αποκλείοντας στα ημιτελικά την Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ. Το επόμενο βράδυ, στο «Μιλανέλο» στήθηκε ένα μεγάλο πάρτι, με παίκτες και τεχνικό τιμ να κάνουν…εξέδρα υπέρ της Λίβερπουλ, που αντιμετώπιζε στον έτερο ημιτελικό την Τσέλσι. Τελικά το θέλημα των «ροσονέρι» για ρεβάνς με την αγγλική ομάδα έγινε πραγματικότητα. Η Μίλαν στον τελικό της Αθήνας κέρδισε 2-1 τη Λίβερπουλ και πήρε εκδίκηση, όμως ο Καφού έμεινε στον πάγκο, με τον Αντσελότι να προτιμά τον Όντο. Πάντως το μετάλλιο του πρωταθλητή Ευρώπης προστέθηκε στην πλούσια συλλογή του…
Τέλος με απογοήτευση στην Εθνική
Το 2006, ο Καφού συμμετείχε στο τέταρτο και τελευταίο Μουντιάλ της καριέρας του. Η Βραζιλία με το μαγικό κουαρτέτο των Κακά, Αντριάνο, Ροναλντίνιο και Ρονάλντο, φιλοδοξούσε να διατηρήσει τα σκήπτρα της, όμως στην άμυνα η εποχή των Καφού και Ρομπέρτο Κάρλος όδευε προς το τέλος της.
Η «σελεσάο» ξεκίνησε καλά κερδίζοντας κατά σειρά Κροατία, Αυστραλία και Ιαπωνία στους ομίλους, ενώ στους «16» απέκλεισε την Γκάνα. Στα προημιτελικά όμως η Γαλλία έβαλε τέλος στο σερί συμμετοχών του Καφού σε τελικούς, αλλά και συνολικά στην καριέρα του με την Εθνική, όπου είναι ρέκορντμαν συμμετοχών με 142 (5 γκολ),.
Γκολ στο τελευταίο παιχνίδι
H σεζόν 2007-08 ήταν η τελευταία της καριέρας του. Τον Δεκέμβριο του 2007 κατέκτησε το τελευταίο του τρόπαιο, το Παγκόσμιο Συλλόγων κόντρα στην Μπόκα Τζούνιορς. Τον Μάιο του 2008, στα 38 του, ανακοίνωσε με ανοικτή επιστολή την απόφασή του να αποσυρθεί από την ενεργό δράση. Στο τελευταίο επίσημο ματς της καριέρας του, στις 18 Μαΐου, σκόραρε απέναντι στην Ουντινέζε.
Συνολικά, αγωνίστηκε σε 707 επίσημα παιχνίδια σε συλλόγους με 51 γκολ, ενώ κατέκτησε 27 τρόπαια με ομάδες και Εθνική.
Το ίδρυμα και το δράμα με τον γιο του
Έναν χρόνο πριν στεφθεί παγκόσμιος πρωταθλητής στην Ιαπωνία, ο Καφού ανακοίνωσε την ίδρυση του Fundacao Cafu, ιδρύματος που ασχολείται με τα φτωχά παιδιά της Jardim Irene. Κάθε χρόνο, πάνω από 750 παιδιά προπονούνται στην ποδοσφαιρική ακαδημία του, φιλοδοξώντας να ακολουθήσουν τον ίδιο δρόμο με το είδωλό τους, με τα καλύτερα ταλέντα να προωθούνται σε μεγαλύτερες ομάδες. Το ίδρυμα, αποτελεί μία από τις ασχολίες του Καφού μετά την απόσυρσή του από την ενεργό δράση. Επίσης, έχει ασχοληθεί με την εκπροσώπηση ποδοσφαιριστών, ωστόσο έχει απασχολήσει τις αρχές της Βραζιλίας για χρέη.
Τον περασμένο Σεπτέμβριο, το όνομά του επανήλθε στην επικαιρότητα για έναν ακόμα πιο δυσάρεστο λόγο, καθώς ο πρωτότοκος γιός του Ντανίλο έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 30 ετών από στεφανιαία αρτηριοσκλήρωση, την ώρα που αγωνιζόταν σε ποδοσφαιρικό αγώνα μαζί με τον πατέρα του στο Σάο Πάουλο.
Έτσι, τα 50ά γενέθλια δεν θα είναι τόσο χαρούμενα όσο θα ήθελε και όσο θα άξιζε ένας άνθρωπος που για δεκαετίες πρόσφερε χαρά σε όσους είχαν την τύχη να τον παρακολουθήσουν εν δράσει.
Eίπαν γι’ αυτόν:
Γιάαπ Σταμ (συμπαίκτης του στην Μίλαν): «Ο κόσμος τείνει να ξεχνά ότι ήταν πολύ δυνατός αμυντικά, γιατί ξεχώριζε με τις επιθετικές του πρωτοβουλίες και την ενέργεια του. Ο Καφού απλά συνέχιζε, πάνω – κάτω, πάνω – κάτω, δεν τα παρατούσε ποτέ».
Τέντι Σέριγχαμ (Μάντσεστερ Γ., Εθνική Αγγλίας): «Εξαιρετικός αθλητής. Είναι πολύ επιθετικογενής, αλλά σε δευτερόλεπτα επιστρέφει στην άμυνα. Κάνει φοβερές σέντρες και ενίοτε σκοράρει».
Λοράν Μπλαν (Εθνική Γαλλίας): «Δεν είναι απλά ένας αμυντικός, είναι ένας ολοκληρωμένος παίκτης, μπορεί να κάνει τα πάντα. Είχε τρομερή ενέργεια και αντοχή, φοβερές ικανότητες με τη μπάλα και ηγετικά προσόντα, μην ξεχνάμε ότι ήταν αρχηγός της Βραζιλίας στο Μουντιάλ 2002».
Ντένις Έργουιν (ακραίος μπακ Μάντσεστερ Γ.): «Τι εφιάλτης να παίζεις αντίπαλός του! Το τελευταίο πράγμα που θέλεις είναι ένας ακραίος μπακ που προωθείται και δημιουργεί καταστάσεις δύο εναντίον ενός απέναντι σου. Έτρεχε 90 λεπτά και δεν σε άφηνε δευτερόλεπτο να ησυχάσεις. Ικανότατος αμυντικός, δεν έδειχνε να γερνά ποτέ».
Μάικλ Όουεν (Λίβερπουλ, Εθνική Αγγλίας): «Έπαιξα κόντρα στη Βραζιλία μερικές φορές, αυτός και ο Ρομπέρτο Κάρλος ήταν εξαιρετικοί. Άλλαξαν τον τρόπο που παίζουν οι ακραίοι μπακ. Ο κόσμος νόμιζε ότι έπρεπε απλά να αμύνονται, αλλά πλέον ο ακραίος μπακ πρέπει να είναι καλός και επιθετικά, κάτι στο οποίο ο Καφού ήταν πρωτοπόρος».
Αντρέι Σεφτσένκο (συμπαίκτης του στην Μίλαν): «Ένας πολεμιστής στο γήπεδο και ένας ειλικρινής, ευγενικός άνθρωπος εκτός αυτού. Οι κούρσες του από την άμυνα οδήγησαν σε πολλά γκολ της Μίλαν και τα αστεία του βοήθησαν να καταπολεμήσουμε την πίεση πολλές φορές κατά τη διάρκεια προπονήσεων και αγώνων».
Λουίς Φελίπε Σκολάρι (προπονητής Βραζιλίας 2002): «Αν υπάρχει ένας άνθρωπος που έκανε θυσίες για χάρη της Εθνικής ομάδας, αυτός ήταν ο Καφού. Ήταν ο διοικητής μου μέσα στο γήπεδο, τεράστιο παράδειγμα αφοσίωσης και ταπεινότητας».
Αντρέα Πίρλο (συμπαίκτης του στην Μίλαν): «Έκανε μόδα τον επιθετικό ακραίο μπακ. Εξαιρετικός στην επίθεση, αλλά και πολύ δυνατός αμυντικά».
Σερ Άλεξ Φέργκιουσον (προπονητής Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ): «Τον θυμάμαι να πηγαίνει πάνω – κάτω στη γραμμή στα 38 του. Ήταν σαν ο τύπος να έχει δύο καρδιές»!