Ο Γκάρι Κασπάροφ υπήρξε μια σκακιστική ιδιοφυία, ο καλύτερος παίκτης που εμφανίστηκε ποτέ στο άθλημα αυτό του μυαλού.
Τα στατιστικά για τα σκακιστικά έργα και ημέρες του δαιμόνιου Ρώσου, για πολλούς του κορυφαίου σκακιστή όλων των εποχών, μιλούν από μόνα τους.
Ο νεαρότερος παγκόσμιος πρωταθλητής που είδε ποτέ η επικράτεια του σκάκι, ξεκίνησε να ασχολείται με το ασπρόμαυρο ταμπλό ήδη από τα έξι του χρόνια ζωής, αφού έλυσε περίφημο σκακιστικό γρίφο.
Γεννημένος το 1963, μπήκε στη διεθνή ελίτ το 1980, ως μετρ (grandmaster) και παγκόσμιος πρωταθλητής. Ήταν μόλις 17 χρονών.
Ο έφηβος δεν σταμάτησε βέβαια εκεί, καθώς από τη δική του συνεισφορά έγινε το σκάκι δημοφιλές στο ευρύ κοινό, μέσα από τις θρυλικές του μάχες με τον επίσης παγκόσμιο πρωταθλητή Ανατόλι Κασπόφ, αλλά και τη νικηφόρα αναμέτρησή του με τον «σκακιστικό» υπολογιστή Deep Blue της IBM το 1996.
Ο Κασπάροφ εγκατέλειψε το επαγγελματικό σκάκι το 2005 και πλέον είναι πολιτικός ακτιβιστής και συγγραφέας, όχι βέβαια προτού κάνει το όνομά του συνώνυμο του σκάκι, όντας ο πρώτος superstar των 64 ασπρόμαυρων τετραγώνων…
Ο Γκάρι Κίμοβιτς Κασπάροφ γεννιέται ως Γκάρι Βαϊνστάιν στις 13 Απριλίου 1963 στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν, επαρχίας τότε της Σοβιετικής Ένωσης, απ’ όπου έλκει εξάλλου το διεθνές παρατσούκλι του, ως «Αστέρι του Μπακού».
Η σκακιστική διάνοια του μικρού αναγνωρίζεται αμέσως και στέλνεται να φοιτήσει σε σκακιστικό σχολείο, έχοντας δασκάλους φημισμένους ρώσους σκακιστές. Ο μικρός αποδεικνύει την ασύλληπτη συλλογιστική του ικανότητα όταν σε ηλικία 13 ετών στέφεται πρωταθλητής νέων στη Σοβιετική Ένωση, ο νεαρότερος που είχε ποτέ κατορθώσει να εξασφαλίσει την πρώτη θέση στο πανσοβιετικό τουρνουά, άθλο που θα επαναλάβει εξάλλου και την επόμενη χρονιά.
Παρά τις αναντίρρητες ικανότητές του, ο ίδιος δεν συνειδητοποιεί ότι μπροστά του ανοιγόταν μια λαμπρή καριέρα και έπρεπε να στεφθεί παγκόσμιος πρωταθλητής το 1979, σε ηλικία μόλις 16 ετών, για να πειστεί για το τι θα ήθελε να γίνει όταν μεγαλώσει.
Την επόμενη χρονιά, το 1980, κατακτά τον τίτλο του grandmaster και μπαίνει έτσι στην ελίτ των διεθνών σκακιστών, παρά το νεαρότατο της ηλικίας του. Επόμενος στόχος, ο παγκόσμιος πρωταθλητής στη μεγάλη κατηγορία των μετρ, ο συμπατριώτης του Ανατόλι Καρπόφ, τον οποίο δεν θα διστάσει να προκαλέσει σε μάχη ο θρασύς νεαρός, γράφοντας έτσι μια από τις πλέον χρυσές σελίδες του σκάκι…
Κασπάροφ εναντίον Καρπόφ
Ο Κασπάροφ, για να έχει τη δυνατότητα να παίξει με τον παγκόσμιο πρωταθλητή, έπρεπε να δώσει μια σειρά από αναμετρήσεις και να προκριθεί. Τη σεζόν 1984-85, αφού επιβίωσε από τους τρομερούς σκακιστές της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Σκάκι (FIDE – Federation Internationale des Echecs), ήταν πια έτοιμος να κονταροχτυπηθεί με το αγαπημένο παιδί της ομοσπονδίας, Ανατόλι Καρπόφ.
Σε μια σκακιστική αναμέτρηση που τράβηξε για 6 ολόκληρους μήνες(!) χωρίς να αποδώσει νικητή, ο πρόεδρος της FIDE κηρύσσει το πρόωρο τέλος του ματς, καθώς η υγεία του Καρπόφ είχε κλονιστεί από την κοπιώδη προσπάθεια των 48 παρτίδων, και ο Καρπόφ διαμαρτύρεται εντόνως για τη επανάληψη του ματς.
Παρά την άδικη κατά πολλούς διακοπή της αναμέτρησης, το καλοκαίρι του 1984 ο Γκάρι Κασπάροφ σκαρφαλώνει στην πρώτη θέση της παγκόσμιας κατηγορίας, σε ηλικία μόλις 21 ετών.
Ο παγκόσμιος πρωταθλητής της κατηγορίας των μετρ (grandmasters) Ανατόλι Καρπόφ δεν θα γλίτωνε όμως από τη μανία του κατά 12 χρόνια νεότερού του Κασπάροφ: οι δυο τους θα ξανακαθίσουν απέναντι στις 9 Νοεμβρίου 1985 για τον τίτλο του παγκόσμιου πρωταθλητή και ο Κασπάροφ θα νικήσει με μικρή διαφορά. Ήταν και επισήμως ο νεαρότερος παγκόσμιος πρωταθλητής της μεγάλης κατηγορίας του σκάκι σε ολόκληρη την ιστορία του…
Οι μάχες με τους υπολογιστές
Ήταν τον Φεβρουάριο του 1996 όταν η IBM παρουσίασε στη Φιλαδέλφεια τον «σκακιστικό» υπερυπολογιστή της Deep Blue, μόνο και μόνο για να αναμετρηθεί με τον superstar πια Γκάρι Κασπάροφ. Ο μηχανικός αντίπαλος του ανθρώπινου πρωταθλητή μπορούσε να αναλύσει 50 δισεκατομμύρια κινήσεις μέσα σε τρία λεπτά, και πάλι όμως αποδείχτηκε «λίγος» για τη σκακιστική διάνοια του Κασπάροφ.
Η IBM δεν θα το βάλει βέβαια κάτω και θα ξαναχτυπήσει τον Μάιο του 1997, ζητώντας ρεβάνς από τον παγκόσμιο πρωταθλητή στη Νέα Υόρκη μέσω του ανανεωμένου και ακόμα δυνατότερου Deep Blue. Ο κτηνώδης υπολογιστής νικά τον Κασπάροφ και κανονίζεται και τρίτο ματς, ως ατραξιόν του παγκόσμιου πρωταθλήματος.
Τον αγώνα παρακολούθησαν τα 200 εκατομμύρια περίπου σκακιστές του κόσμου και η ισοπαλία ικανοποίησε άπαντες. Τα ματς του Κασπάροφ με τον Deep Blue κατέληξαν σε δύο απίστευτα στατιστικά ρεκόρ: το σκάκι απέκτησε τη μεγαλύτερη διαφημιστική προβολή σε όλη του την Ιστορία, την ίδια ώρα που η IBM «καθάρισε» σε διαφημιστικά έσοδα περισσότερα από 1 δισ. δολάρια, με τα «κλικ» στην ιστοσελίδα της να αγγίζουν τα 72 εκατομμύρια.
Ο ακούραστος Ρώσος, που έψαχνε διαρκώς νέες προκλήσεις για να προσελκύσει ολοένα και περισσότερο κόσμο στο σκάκι, άφησε το κοινό άφωνο μέσα από τις ομαδικές προκλήσεις του: πέρα από την αναμέτρησή του με ολόκληρες ολυμπιακές αποστολές σκάκι ταυτοχρόνως, τα έβαλε και με 4-6 μετρ του σκακιού την ίδια στιγμή, σε κάτι που δεν έχει όμοιό του στη σκακιστική επικράτεια.
Ο Κασπάροφ αποσύρθηκε από το αγωνιστικό σκάκι το 2005, έχοντας επικρατήσει για δύο δεκαετίες στον χώρο, όχι βέβαια προτού κάνει το όνομά του το απόλυτο συνώνυμο του χώρου.
Από τη μεγάλη του αγάπη δεν ξέκοψε βέβαια ποτέ, αφού λειτουργεί ως δάσκαλος σε σκακιστικές ακαδημίες αλλά και συγγραφέας μιας σειράς από τα καλύτερα εγχειρίδια που κυκλοφορούν στο σκάκι.