Στην ψηφιακή εποχή όσο εύκολο είναι να διαπραχθεί το αδίκημα της λογοκλοπής τόσο εύκολο είναι και να εντοπιστεί. Οι μηχανές ανίχνευσης λογοκλοπής που υπάρχουν σήμερα και διατίθενται είτε με συνδρομή είτε ελεύθερα μπορούν να εντοπίσουν ότι μόνο παραγράφους, προτάσεις ή και λέξεις που έχουν αντιγραφεί αλλά ακόμη και το ποσοστό της αντιγραφής σε ένα κείμενο. Ο μόνος τρόπος για την προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων ενός έργου είναι η δημοσιοποίησή του οπουδήποτε, ακόμη και σε κάποιο blog ή και σε ιστοσελίδα κοινωνικής δικτύωσης.
Τα παραπάνω επισημάνθηκαν στη διάρκεια εκδήλωσης με θέμα «Γνωριμία με τον κόσμο των πνευματικών δικαιωμάτων και των ακαδημαϊκών κανόνων τους» που διοργανώθηκε από το Τμήμα Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΑΠΘ.
“Είναι πολύ μεγάλη η ανάγκη να προστατεύουν τις εργασίες τους οι μεταπτυχιακοί φοιτητές καθώς και οι διδακτορικοί και μεταδιδακτορικοί ερευνητές και όλοι οι υπόλοιποι που κάνουν έρευνα και γράφουν και μεταφράζουν. Για να τις προστατέψουν δεν πρέπει να τις κρατάνε κρυφές μέχρι να δημοσιευτούν. Πρέπει να μιλάνε για τη δουλειά τους και να αναφέρουν τις πηγές τους γιατί αυτό δίνει κύρος και βαρύτητα στη δουλειά μας και την ίδια στιγμή δίνει κύρος και στη δουλειά αυτού που έχει δώσει τις πηγές. Τα κείμενα έχουν πατρότητα, έχουν διακειμενικές σχέσεις με το παρελθόν και όλα αυτά για τον πολιτισμό μας που ήταν πάντα ανθρωπιστικός και στην ψηφιακή εποχή της πληροφορίας πρέπει να τα φυλάξουμε” επισήμανε μιλώντας στο Αθηναϊκό Πρακτορείο, η καθηγήτρια μεταφρασιολογίας στο Τμήματος Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΑΠΘ και συνδιοργανώτρια της εκδήλωσης, Ελένη Κασάπη.
Παράλληλα επισημαίνει ότι σήμερα με τα διάφορα προγράμματα που υπάρχουν μπορεί πλέον ανιχνευτεί και η παραμικρή λεπτομέρεια αντιγραφής σε ένα κείμενο.
“Έχω συγκλονιστεί από αυτά που έχω δει σε πρόγραμμα από την Ιταλία όπου περιγράφονται λογοκλοπές σε επίπεδο όχι μόνο συγγραφέα και έκδοσης αλλά και σε επίπεδο σελίδας, σειράς, παραγράφου. Και εφόσον ξέρουν τουλάχιστον οι μεταπτυχιακοί και οι υποψήφιοι διδάκτορες ότι θα βγει στη βιβλιογραφία τους και η δουλειά τους εκεί αποθέτουν τις εργασίες τους ξέρουν ότι ανά πάσα στιγμή γίνονται κτήμα ελέγχου οποιουδήποτε. Και γι αυτό πρέπει να προσέχουν όπως θα προσέξει κάποιος και δεν θα ανοίξει το κλουβί ενός λιονταριού γιατί θα τον φάει το λιοντάρι. Όταν κάποιος εντοπίζεται να έχει διαπράξει λογοκλοπή οι κανονισμοί του Πανεπιστημίου του στερούν το δίπλωμα, ή αν είναι σε μάθημα ο φοιτητής κόβεται στο μάθημα” προσθέτει η κ Κασάπη.
Παράλληλα κρούει τον κώδωνα του κινδύνου τονίζοντας ότι τα ευρωπαϊκά όργανα προωθούν με την ψηφιακή τεχνολογία το “κείμενο για όλους”. “Είναι πολύ ισοπεδωτικό αυτό το “κείμενο για όλους” που σημαίνει ότι αφού το βρίσκεις ψηφιακά μπορείς να το κάνεις ό,τι θέλεις. Δεν γίνεται να το κάνεις ό,τι θέλεις αν δεν αναφέρεις ποιανού είναι. Πρέπει να αντισταθούμε σε αυτό” επισημαίνει η κ. Κασάπη.
Στη διάρκεια της εκδήλωσης η βιβλιοθηκονόμος Σοφία Αλεξανδρίδου ανέφερε ότι στην Κεντρική Βιβλιοθήκη του ΑΠΘ γίνεται εντοπισμός της λογοκλοπής με το πρόγραμμα Ephorus στο οποίο υπάρχει συνδρομή. Η υπηρεσία του Ephorus απευθύνεται σε όλα τα μέλη Διδακτικού Ερευνητικού Προσωπικού του Συνεργαζόμενου Εκπαιδευτικού Προσωπικού του Πανεπιστημίου με τη χρήση κωδικών.
“Μπορεί κάποιος να ανεβάσει την εργασία ενός φοιτητή και η μηχανή ψάχνει να βρει από που έχει γίνει αντιγραφή και είναι στο χέρι του καθηγητή να κρίνει αν είναι λογοκλοπή. Αν γίνεται κανονικά η αναφορά της πηγής από όπου πήρε το απόσπασμα δεν είναι πλέον λογοκλοπή. Η μηχανή εντοπίζει από πού προέρχεται ένα κείμενο και το συγκρίνει με άλλες εργασίες φοιτητών από άλλα πανεπιστήμια με ελεύθερες πηγές. Οπότε μπορεί να εντοπίσει πολύ εύκολα τη λογοκλοπή” εξηγεί η κ Αλεξανδρίδου επισημαίνοντας παράλληλα ότι υπάρχουν και προγράμματα εντοπισμού λογοκλοπής τα οποία είναι ελεύθερα και μπορεί να τα χρησιμοποιήσει κανείς χωρίς συνδρομή όπως πχ το Plagiarism Detector.
Να σημειωθεί ότι από υπηρεσία Heal Legal παρέχονται νομικές συμβουλές για θέματα πνευματικής ιδιοκτησίας που αφορούν στα Ελληνικά Ακαδημαϊκά Ιδρύματα. “Πρόκειται για μια οριζόντια δράση του Συνδέσμου Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών και ουσιαστικά είναι μια υπηρεσία νομικής συμβουλευτικής για θέματα πνευματικής ιδιοκτησίας που αφορούν τις ελληνικές ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες αλλά και γενικά την ακαδημαϊκή κοινότητα γενικότερα. Ουσιαστικά προσπαθούμε να εκπαιδεύσουμε και τους βιβλιοθηκονόμους και όλη την ακαδημαϊκή κοινότητα στο θέμα των πνευματικών δικαιωμάτων, πώς να προστατέψουν τα δικαιώματά τους, πώς να διαχειριστούν τα υλικό τους, πώς μπορούν να διαχειριστούν υλικό τρίτων. Ένα πολύ μεγάλο ζήτημα για τις ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες ήταν τα διάφορα έργα ψηφιοποίησης, που σημαίνει ότι δίνουμε πρόσβαση και παρέχουμε υλικό το οποίο έχουμε ψηφιοποιήσει και όλο αυτό προϋποθέτει την ύπαρξη κάποιων αδειών χρήσης” ανέφερε η βιβλιοθηκονόμος – συνεργάτιδα του Heal link, μέλος της ομάδας Heal legal, Ηλιάνα Αρακά. Οι ενδιαφερόμενοι για τις υπηρεσίες του Heal legal μπορούν να βρουν περισσότερες πληροφορίες στο διαδίκτυο στη διεύθυνση.