Ήταν 15 Απριλίου του 1989, όταν 96 άνθρωποι έχαναν τη ζωή τους στην τραγωδία του Χίλσμπορο. Μια “μαύρη” μέρα για το αγγλικό ποδόσφαιρο, που μένει πια ως μια θλιβερή ανάμνηση κι ενώ οι οικογένειες των 96 θυμάτων έχουν αποδεχθεί πιθανότατα το γεγονός ότι δεν θα δικαιωθούν ποτέ…
Στις 15 Απριλίου του 1989, στο Σέφιλντ του Γιόρκσαϊρ, η Λίβερπουλ τέθηκε αντιμέτωπη με τη Νότιγχαμ για τον ημιτελικό του Κυπέλλου Αγγλίας. Το παιχνίδι εκείνο έμελλε να στοιχειωθεί για πάντα από τις ψυχές 96 οπαδών των “κόκκινων”, που έχασαν τη ζωή τους στις εξέδρες του “Χίλσμπορο”, εκείνο το ανοιξιάτικο μεσημέρι Σαββάτου.
Η τραγωδία
“Κοιτώντας το Χίλσμπορο μπορείτε να εκτιμήσετε γιατί θεωρείται εδώ και τόσα χρόνια ως το ιδανικό στάδιο για κάθε σπουδαίο παιχνίδι. Είναι ένα στάδιο που ταιριάζει απόλυτα σε τέτοιες περιπτώσεις και στα μεγάλα πλήθη που αυτές τραβούν”, ήταν η περιγραφή του “Χίλσμπορο” στο ειδικό φυλλάδιο που μοιράστηκε για το μεγάλο ντέρμπι της Αγγλίας το 1989.
Η Λίβερπουλ για δεύτερη συνεχή χρονιά κοντράρεται με τη Νότιγχαμ Φόρεστ, στο ίδιο γήπεδο, για την ημιτελική φάση του αγγλικού Κυπέλλου και πάλι. Το 1988 είχε κερδίσει, φτάνοντας στον τελικό.
Ενα παιχνίδι, η μισή χρονιά για τους Μέρσεϊσαϊντερς, τραβά σαν μαγνήτης του οπαδούς τους στο στάδιο του Γιόρκσαϊρ.
Οι θύρες είχαν ανοίξει από τις 12 το μεσημέρι, μολονότι ο αγώνας ήταν προγραμματισμένος για τις 15:00.
Ο κόσμος κατέφτανε κατά χιλιάδες από νωρίς, με την ελπίδα πως η πρόωρη άφιξή του ίσως του εξασφάλιζε μια καλύτερη θέση, μιας και στη Λίβερπουλ είχε παραχωρηθεί η πλευρά “Λέπινγκς Λέιν” (που ήταν και ο μικρότερος προβλεπόμενος για τους φιλάθλους χώρος του σταδίου).
Η ομάδα του Κένι Νταλγκλίς, αν και με σαφώς μεγαλύτερο αριθμό οπαδών, είχε λάβει 6.000 λιγότερα εισιτήρια από αυτούς της Νότιγχαμ.
Οκτώ λεπτά πριν από την έναρξη του αγώνα ο υπεύθυνος της αστυνομίας, βλέποντας το τεράστιο πλήθος, δίνει εντολή να ανοίξει μία ακόμη θύρα, εκτιμώντας πως έτσι θα αποσυμφορηθούν άλλες.
Περισσότεροι από 2.000 ανυπόμονοι φίλαθλοι της Λίβερπουλ κινούνται γοργά προς το νέο άνοιγμα. Ηταν άλλωστε μόλις την προηγούμενη εβδομάδα που αρκετοί από αυτούς είχαν χάσει γκολ της ομάδας τους σε άλλο παιχνίδι, λόγω της καθυστερημένης εισόδου τους στο γήπεδο.
Η νέα θύρα που οι υπεύθυνοι αποφάσισαν να ανοίξουν οδηγεί σε μια ήδη ασφυκτικά γεμάτη κερκίδα…
Το πλήθος που βρισκόταν μέσα αρχίζει να δυσανασχετεί, καθώς ποδοπατείται από τους ολοένα και περισσότερους οπαδούς που εισχωρούν και σπρώχνει για να κερδίσει λίγο χώρο. Μια κίνηση που η αστυνομία εκλαμβάνει ως αναταραχή του κόσμου, σπρώχνοντας με τη σειρά της πίσω όσους προσπαθούσαν να αποδράσουν…
Στις 15:00 ακριβώς οι δυο ομάδες είναι στη σέντρα. Εξι λεπτά μετά ο διαιτητής διακόπτει τον αγώνα, κατ’ εντολή της αστυνομίας. Ηταν πια πολύ αργά…
“Βλέποντας 30χρονους άνδρες γύρω μου να ουρλιάζουν με τρόμο που δεν είχα ξαναδεί ποτέ συνειδητοποίησα πως συνέβαινε κάτι πολύ σοβαρό… Ξαφνικά ένιωθα κόσμο να κρατιέται από τα πόδια μου, καθώς άκουγα τα μεταλλικά κιγκλιδώματα να τρίζουν… Δεν μπορούσα να ανασάνω…”.
Ο 16χρονος τότε Τζέιμι επέζησε της τραγωδίας, καταφέρνοντας να σκαρφαλώσει στα προστατευτικά κάγκελα της εξέδρας. Άλλοι 96 άνθρωποι, ανάμεσά τους 14χρονα παιδιά, δεν στάθηκαν το ίδιο τυχεροί… Λίγα λεπτά αργότερα το χορτάρι του “Χίλσμπορο” γέμισε από άψυχα ανθρώπινα κορμιά και εκατοντάδες τραυματίες.
Η “αλήθεια” της “Sun” και η πραγματική αλήθεια
Τρεις μέρες μετά τα δραματικά γεγονότα, ο δημοσιογράφος Κέλβιν ΜακΚένζι, της “Sun” του Ρούπερτ Μέρντοχ, θέλησε να αποδώσει ευθύνες, αποκαλύπτοντας την “αλήθεια”. Η βρετανική ταμπλόιντ κυκλοφόρησε με πρωτοσέλιδο “Η αλήθεια”, σε ένα άρθρο απάυγασμα της μυθοπλασίας που μπορεί να διέπει έναν ανθρώπινο νου.
Ιστορίες για οπαδούς της Λίβερπουλ που έκλεβαν τους νεκρούς, κακοποιούσαν τους αστυνομικούς και προσπαθούσαν να εμποδίσουν όσους έσπευδαν προς βοήθεια στα θύματα κοσμούσαν το άρθρο, διακεκριμένο πραγματικά για τη νοσηρή φαντασία του.
“Οπαδοί έπαιρναν τα πορτοφόλια των θυμάτων”, “Οπαδοί ουρούσαν τους θαραλλέους αστυνομικούς”, “Οπαδοί ξυλοκόπησαν αστυνομικό ενώ έδινε το φιλί της ζωής”, ήταν η… γαρνιτούρα της κακόγουστης ιστορίας του, που απέδιδε τις ευθύνες σε “χούλιγκανς της Λίβερπουλ, που μεθυσμένοι επιτίθονταν, χτυπούσαν τους τραυματιοφορείς…”.
Το άρθρο προκάλεσε φρίκη, κάνοντας πολλούς συγγενείς των νεκρών να δίνουν δείγματα αίματος των θυμάτων για να αποδειχθεί πως δεν είχαν καταναλώσει αλκοόλ.
Η “αλήθεια” του Κέλβιν ΜακΚένζι σβήστηκε από τον χάρτη, με την επίσημη αναφορά του Λόρδου Τζάστις Τέιλορ: “Η πραγματική αιτία για την τραγωδία του Χίλσμπορο ήταν ο συνωστισμός των οπαδών, ο κύριος λόγος ήταν η αποτυχία της αστυνομίας στην επιτήρηση”. Δεν σβήστηκε όμως ποτέ από τις μνήμες των ανθρώπων που είδαν να προσβάλλεται η μνήμη αθώων θυμάτων…
Στο Λίβερπουλ, η εφημερίδα “Sun” αποτελεί ακόμη και σήμερα σπάνιο είδος. Αμέσως μετά την φρικτή ιστορία του ΜακΚένζι χιλιάδες αντίτυπά της έγιναν προσάναμμα και ξεκίνησε ένα μποϊκοτάζ που υφίσταται ως και τις μέρες μας. Η “Sun” σταμάτησε να πωλείται στα περισσότερα σημεία της πόλης, μεγάλος αριθμός αναγνωστών της διέκοψε την συνδρομή του ενώ πολλοί αρνούνταν να αγοράσουν ο,τιδήποτε από καταστήματα που εξακολουθούσαν να την προμηθεύονται. Οι μετρήσεις κυκλοφορίας δείχνουν ακόμη και σήμερα πως τα νούμερα στην περιοχή δεν έχουν ποτέ επανέλθει σε αυτά της προ ΜακΚένζι εποχής.
Κανένας υπεύθυνος…
Το 2000, έντεκα χρόνια μετά τον εφιάλτη του “Χίλσμπορο”, δικαστήριο του Λιντς αθώωσε τους δυο επικεφαλής αστυνομικούς που βρισκόταν υπό επιτήρηση την 15η Απριλίου του 1989 στο στάδιο.
Ο Ντέιβιντ Ντάκενφιλντ και ο Μπέρναρντ Μάρεϊ κατηγορήθηκαν από το ίδρυμα “Hillsborough Family Support Group” για την ανθρωποκτονία εξ αμελείας του 18χρονου Τζέιμς Γκάρι Ασπιναλ και του 62χρονου Τζον Αλφρεντ Αντερσον.
Η δίκη διήρκεσε έξι εβδομάδες. Το δικαστήριο απεφάνθη “μη ένοχος” στην περίπτωση του Μάρεϊ ενώ δεν μπόρεσε να συμφωνήσει στην ετυμηγορία για τον Ντάκενφιλντ.
Και οι δύο άνδρες αφέθηκαν ελεύθεροι ενώ οι δικαστές αποφάσισαν πως δεν θα γίνει νέα δίκη.
“Σε καμία περίπτωση δεν υποτιμώ τον πόνο αυτών που έχασαν τους αγαπημένους τους στο Χίλσμπορο και όσων οι ζωές επηρεάστηκαν ανεπανόρθωτα από τα γεγονότα εκείνης της μέρας, όμως έχω χρέος να εξασφαλίσω μια δίκαιη δίκη. Και αυτό, είμαι απόλυτα βέβαιος, δεν είναι πλέον δυνατό”, δήλωσε ο δικαστής Τζάστις Χούπερ.
“Ηταν κάτι που τότε δεν είχα σκεφτεί… Το μόνο που εύχομαι πια ήταν να το είχα κάνει. Με στοιχειώνουν ακόμη οι σκέψεις πως αν είχα αποκλείσει τη θύρα μπορούσα να είχα σώσει ζωές”, ήταν μέρος της απολογίας του Μάρεϊ στη δίκη του 2000.
Τα σημάδια…
Οκτώ χρόνια πριν η ιστορία αποκτήσει μια νέα μαύρη σελίδα, στο “Χίλσμπορο” οι οιωνοί είχαν κάνει την εμφάνισή τους. Σε ημιτελικό του 1981 ανάμεσα στους Γουλβς και την Τότεναμ το ίδιο λάθος με τον καταμερισμό εισιτηρίων προκάλεσε τη μοίρα. Η πρόκληση έγινε δεκτή με αναβολή μερικών χρόνων…
Τα “σπιρούνια”, αν και είχαν τους περισσότερους οπαδούς, τοποθετήθηκαν στο μικρότερο διάζωμα, με αποτέλεσμα και πάλι να γίνει το αδιαχώρητο.
Η αστυνομία έδρασε εγκαίρως, τοποθετώντας μέρος των φιλάθλων σε άλλα σημεία, αν και δεν απεφεύχθησαν κάποιοι μικροτραυματισμοί. Το γεγονός ευαισθητοποίησε τότε την αγγλική ποδοσφαιρική ομοσπονδία, που αποφάσισε να καταργήσει τη διεξαγωγή ημιτελικών στο στάδιο για τα επόμενα έξι χρόνια…
Στις 11 Μαΐου του 1997, η Λίβερπουλ αγωνιζόταν με τη Σέφιλντ Γουένσντεϊ στο “Χίλσμπορο”, σε αγώνα για την τελευταία ημέρα του πρωταθλήματος. Η αστυνομία του Γιόρκσαϊρ απαγόρευσε στους οπαδούς της Λίβερπουλ να μπουν στο γήπεδο με τις ανθοδέσμες που κρατούσαν για να αφήσουν στο σημείο που έγινε η τραγωδία…
Θεωρήθηκαν “απειλητικά αντικείμενα”. Το σκηνικό επαναλήφθηκε μερικούς μήνες μετά, στις 14 Φεβρουάριου του 1998. Στο παιχνίδι εκείνο χορηγός ήταν η “Sun”.
Χρειάστηκε να περάσουν δέκα χρόνια για να δημιουργηθεί μνημείο για τα θύματα στο “Χίλσμπορο”. Τελικά, τον Φεβρουάριο του 1999 ανακοινώθηκε η δημιουργία ενός ειδικού χώρου, στη μνήμη των 96 νεκρών…