Η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ μόλις έχει δεχτεί γκολ.
Η τηλεοπτική κάμερα στρέφεται προς τον απογοητευμένο προπονητή της. Αμέσως μετά, ο φακός ζουμάρει στην εξ’ ίσου δυσαρεστημένη φυσιογνωμία του σερ Άλεξ Φέργκιουσον, που παρακολουθεί από τα VIP.
Το μήνυμα του…σκηνοθέτη, ξεκάθαρο: Ντέιβιντ, Λουί, Ζοσέ, Όλε, Ραλφ, Έρικ, δεν θα γίνετε ποτέ σαν τον σερ Άλεξ. Τον άνθρωπο που ανέλαβε ένα λαμπερό, αλλά παρηκμασμένο κλαμπ και το μετέτρεψε σε μία αυτοκρατορία που κυριάρχησε για πάνω από 20 χρόνια! Δεν θα είστε ποτέ αντάξιοί του.
Πόσες φορές έχει επαναληφθεί αυτό το σκηνικό, από το 2013 και μετά, όταν ο θρυλικός Σκωτσέζος μάνατζερ, αποχώρησε από το «Ολντ Τράφορντ», μέχρι σήμερα; Δεκάδες, από τη θητεία του Ντέιβιντ Μόγιες, ως και αυτή του Έρικ Τεν Χαχ.
Θέλει δεν θέλει, ο «Φέργκι», 11 ολόκληρα χρόνια μετά το τελευταίο του παιχνίδι στον πάγκο της ομάδας, εξακολουθεί να αποτελεί «πρώτο θέμα» στη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, στα 82 του χρόνια.
Στην επικαιρότητα των «κόκκινων διαβόλων», κυριαρχεί τις τελευταίες μέρες, μία πολυσυζητημένη απόφαση του νέου μετόχου και ουσιαστικά διαχειριστή του ποδοσφαιρικού τμήματος, σερ Τζιμ Ράτκλιφ. Αυτή του να διακόψει το συμβόλαιο του Φέργκιουσον, ως πρεσβευτή του συλλόγου, το οποίο «έτρεχε» από την ημέρα της απόσυρσής του (από την προηγούμενη διοίκηση Γκλέιζερ), με αποδοχές 2.5 εκατ. ευρώ ετησίως.
Ομολογουμένως, μία δυσάρεστη και άβολη απόφαση. Κανένας φίλος της Γιουνάιτεντ, δεν θα ήθελε να δει αυτή τη μυθική μορφή της ομάδας, να πληγώνεται από τον ίδιο τον σύλλογο που «γιγάντωσε». Αρκετοί παλιοί παίκτες του Φέργκι, όπως ο Ερίκ Καντονά – εύλογα – έσπευσαν να κατακεραυνώσουν τους διοικούντες της INEOS, για τη συμπεριφορά τους προς τον πιο σημαντικό άνθρωπο του κλαμπ τα τελευταία 40 χρόνια.
Μήπως όμως, σε μία δεύτερη ανάγνωση, είναι τελικά μία απόφαση που μπορεί να αποδειχτεί ότι κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση για το μέλλον της Γιουνάιτεντ;
Αρχικά, ας ξεκαθαριστεί κάτι. Ο Σερ Άλεξ Φέργκιουσον, ο προπονητής με τα περισσότερα τρόπαια στην ιστορία του ποδοσφαίρου, πρέπει και δικαιούται να είναι μέρος της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ. Να βρίσκεται στο «Ολντ Τράφορντ» ή όπου αλλού παίζει η ομάδα, όποτε το επιθυμεί, μέχρι να…σβήσει ο ήλιος. Άλλωστε, μία εξέδρα του γηπέδου που μετέτρεψε σε «Θέατρο των Ονείρων», φέρει δικαιωματικά το όνομά του.
Όμως, θα έπρεπε να είναι ήδη φανερό εδώ και 11 χρόνια, ότι η διαρκής επίκληση του μύθου που δημιούργησε από το 1986 έως το 2013, δεν βοηθάει τη Γιουνάιτεντ να προχωρήσει παραπέρα. Όσο στο «Ολντ Τράφορντ» ζουν στη σκιά του Φέργκι, θα γίνεται όλο και πιο δύσκολο να ανακτήσουν την παλιά τους αίγλη.
Θα ήταν τρελό να ισχυριστεί κανείς ότι ο Ράτκλιφ, γεννημένος στην ευρύτερη περιοχή του Μάντσεστερ και δεδηλωμένος οπαδός της ομάδας από μικρός, δεν γνωρίζει τι εστί σερ Άλεξ Φέργκιουσον για τον σύλλογο. Σίγουρα το αφεντικό της INEOS, ξέρει την ιστορία του κλαμπ. Ίσως όμως έχει μελετήσει και την εποχή δεκαετίες πριν από τα χρόνια του Φέργκι, αυτή του σερ Ματ Μπάσμπι. Και το μήνυμά της, είναι ότι μερικές φορές, δεν είναι καλό να ζεις στο παρελθόν.
«Ο Μπάσμπι αμφισβητούσε τις αποφάσεις μου»
Ο προηγούμενος θρυλικός μάνατζερ της Γιουνάιτεντ, την είχε οδηγήσει από τα συντρίμμια της τραγωδίας του Μονάχου το 1958, στην κατάκτηση του Κυπέλλου Πρωταθλητριών δέκα χρόνια αργότερα, με τη μυθική ομάδα των Τζορτζ Μπεστ και Μπόμπι Τσάρλτον.
Την αμέσως επόμενη χρονιά, αποσύρθηκε από τον πάγκο. Όμως οι τότε ιδιοκτήτες, δεν διανοούνταν ότι η Γιουνάιτεντ θα μπορούσε να συνεχίσει, χωρίς τον Μπάσμπι να βρίσκεται σε κάποιο πόστο του κλαμπ. Έτσι, ο Σκωτσέζος μετακόμισε στη διοίκηση, ενώ το 1980 ανέλαβε και το αξίωμα του προέδρου, έχοντας ενδιάμεσα επιστρέψει για μικρό διάστημα και ως υπηρεσιακός προπονητής!
Αντίθετα με την προπονητική του θητεία, η παραμονή του στα διοικητικά πόστα, δεν πήγε καθόλου καλά για τη Γιουνάιτεντ. Με τον Μπάσμπι να παρακολουθεί από τα επίσημα, η θρυλική ομάδα, έφτασε ακόμα και στη δεύτερη κατηγορία! Θα χρειαζόταν τελικά σχεδόν ένα τέταρτο του αιώνα μετά την παραίτησή του από τους πάγκους, για να επιστρέψει στην κορυφή του αγγλικού ποδοσφαίρου, υπό τον «Φέργκι».
Ο Μπάσμπι μάλιστα, κατηγορήθηκε από αρκετούς προπονητές από αυτούς που τον διαδέχτηκαν, ότι συνέχιζε να ανακατεύεται με αγωνιστικά θέματα. Χαρακτηριστικά, ένας από αυτούς, ο Φρανκ Ο’ Φάρελ, που ανέλαβε την τεχνική ηγεσία το 1971, έγραψε στην αυτοβιογραφία του:
«Πολλοί από τους βασικούς παίκτες, είχαν στενή σχέση με τον Ματ, παίζοντας ακόμα και γκολφ μαζί του και εκφράζοντας προς αυτόν τα παράπονά τους. Υποπτεύομαι ότι τους έλεγε ότι ο ίδιος θα έκανε τα πράγματα διαφορετικά και ένιωσα ότι αυτή δεν ήταν μία υγιής κατάσταση. Η αμφισβήτηση των αποφάσεών μου από τον Ματ, δημιούργησε δυσαρέσκεια και στο τέλος δεν μπορούσα πλέον να κρατήσω τη δουλειά μου».
Ο Ο’ Φάρελ, έμεινε στον πάγκο μόνο 18 μήνες.
Φυσικά, δεν ισχυρίζεται κανείς ότι ο Φέργκιουσον …κινεί τα νήματα από το παρασκήνιο στη σημερινή ομάδα της Γιουνάιτεντ. Δεν φταίει ο ίδιος, αν ο οργανισμός παραμένει προσκολλημένος στο παρελθόν, κάτι που όπως έχει δείξει η ίδια η ιστορία, μπορεί να αποδειχτεί επιζήμιο.
Το παράδειγμα της γειτόνισσας
Παρόμοιες καταστάσεις, έζησε κάποτε και η προηγούμενη μεγάλη «αυτοκρατορία» του αγγλικού ποδοσφαίρου πριν από τη Γιουνάιτεντ του Φέργκιουσον, η γειτονική Λίβερπουλ. Όμως τις χειρίστηκε διαφορετικά.
Το 1974, ο θρυλικός – επίσης Σκωτσέζος – προπονητής της, Μπιλ Σάνκλι, υπέβαλλε την παραίτησή του από την ομάδα μετά από 15 χρόνια, προκαλώντας σοκ σε σύλλογο και κόσμο. Ο άνθρωπος που μέχρι και σήμερα θεωρείται η εμβληματικότερη φυσιογνωμία στην ιστορία της ομάδας του Μέρσεϊσαϊντ, την είχε αναλάβει τo 1959, στη β’ κατηγορία, με διαλυμένο προπονητικό κέντρο και ένα «Άνφιλντ» υπό κατάρρευση. Τελικά, την ανέβασε στην κορυφή της Αγγλίας, κατακτώντας και το πρώτο ευρωπαϊκό τρόπαιο της ομάδας (Κύπελλο ΟΥΕΦΑ).
Μετά την απόφασή του να παραιτηθεί, διάδοχος του χαρισματικού κόουτς, ορίστηκε ο χαμηλότερων τόνων, μέχρι τότε βοηθός του, Μπομπ Πέισλι.
Όμως ο Σάνκλι, μετάνιωσε αμέσως και παρ’ όλο που δεν ήταν πλέον προπονητής, εξακολουθούσε αρχικά να δίνει το παρών στις προπονήσεις, προκαλώντας σύγχυση στους παίκτες, που δεν ήξεραν ποιον να αποκαλέσουν «boss»!
Η Λίβερπουλ, δεν δίστασε έτσι να απαγορεύσει στον λατρεμένο της εξέδρας, να επισκέφτεται το προπονητικό κέντρο! Ο απογοητευμένος Σάνκλι, από αντίδραση, άρχισε να παρακολουθεί τη γειτονική Έβερτον στο «Γκούντισον Παρκ». Αυτός που είχε πει κάποτε ότι αν τα «ζαχαρωτά» έπαιζαν στην αυλή του σπιτιού του, θα έκλεινε τις κουρτίνες!
Σκληρή απόφαση; Αχαριστία; Ίσως. «Ήταν ό, τι πιο θλιβερό είχε συμβεί στη Λίβερπουλ», θα σχολίαζε αργότερα ο τότε σταρ, Κέβιν Κίγκαν.
Όμως η τότε Λίβερπουλ, αποφάσισε γρήγορα να «απογαλακτιστεί» από την επιρροή του Σάνκλι, ξεκαθαρίζοντας την όποια σύγχυση αρμοδιοτήτων. Ο Πέισλι, κατέκτησε έξι πρωταθλήματα και τρία Κύπελλα Πρωταθλητριών τα επόμενα εννέα χρόνια!
Οι «ρεντς» του Μέρσεϊσαϊντ βέβαια, δεν απέφυγαν αργότερα την προσκόλληση στο παρελθόν της δικής τους «αυτοκρατορίας». Το πλήρωσαν, περιμένοντας 30 ολόκληρα χρόνια για έναν τίτλο πρωταθλήτριας Αγγλίας (1990-2020). Στα «πέτρινα χρόνια», σωρεία παλαιμάχων, έβγαιναν στις τηλεοράσεις και τα ραδιόφωνα, μιλώντας για το πόσο καλύτερα ήταν τα πράγματα στο παρελθόν…
Το λάθος ξεκίνησε το 2013
Πίσω στον Φέργκιουσον, που δεν έχει αγωνιστική επιρροή στη σημερινή Γιουνάιτεντ. Είχε όμως το 2013, όταν αποφάσισε να αποσυρθεί και οι Γκλέιζερ, του ζήτησαν να επιλέξει ο ίδιος τον διάδοχό του! Ο Φέργκι, διάλεξε τον εργατικό Σκωτσέζο, Ντέιβιντ Μόγιες, που όμως δεν είχε καμία εμπειρία από ποδόσφαιρο πρωταθλητισμού και δεν μπορούσε σε καμία περίπτωση να ελέγξει το …υπερωκεάνειο, που ήταν πλέον η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ.
Μία καταστροφική όπως αποδείχτηκε απόφαση, που αποτέλεσε το ξεκίνημα της παρακμής, την οποία ζει το «Ολντ Τράφορντ» μέχρι την περσινή σεζόν, όπου τερμάτισε στη χειρότερη θέση της ιστορίας της, στα χρόνια της Πρέμιερ Λιγκ. Το πανό «The Chosen One», που είχαν αναρτήσει το 2013 στις κερκίδες οι οπαδοί της Γιουνάιτεντ, για να δείξουν ότι ο Μόγιες ήταν ο «εκλεκτός» του «Φέργκι», κατέβηκε γρήγορα.
Δεν έκανε…αντιπολίτευση
Το ερώτημα που τίθεται, εύλογα, είναι αν χρειάζεται ο σερ Άλεξ Φέργκιουσον να λαμβάνει 2.5 εκατ. ευρώ ετησίως για έναν τελετουργικό ρόλο. Ο θρυλικός μάνατζερ, είναι πρεσβευτής της Γιουνάιτεντ έτσι κι αλλιώς. Με το που ακούς το όνομά του, αμέσως σου έρχονται στο μυαλό οι «κόκκινοι διάβολοι». Έχει γίνει συνώνυμος με τον σύλλογο.
Γιατί λοιπόν υπήρχε αυτή η συμφωνία; Σίγουρα δεν είχε ανάγκη από τα χρήματα. Μερίδα του αγγλικού Τύπου, εικάζει ότι το εν λόγω συμβόλαιο, αποτελεί …κατάλοιπο της διοίκησης Γκλέιζερ, για το γεγονός ότι ο Σκωτσέζος τεχνικός, ούτε κατά τη διάρκεια της θητείας του στον πάγκο, ούτε μετά την συνταξιοδότησή του, καταφέρθηκε ποτέ εναντίον της. Οι οπαδοί έκαναν διαδηλώσεις, για τα εκατοντάδες εκατομμύρια που οι Αμερικανοί απομυζούσαν από τον σύλλογο. Παλιοί παίκτες και προπονητές, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, άσκησαν κριτική. Ο Σερ Άλεξ όμως, έμενε πάντα σιωπηλός, όσον αφορά τη διαχείρισή τους. Οι φίλοι της Γιουνάιτεντ, δεν θα μπορούσαν να τα βάλουν ποτέ μαζί του, ειδικά από τη στιγμή που έφυγε πρωταθλητής. Όμως τα ερωτηματικά για τη στάση του παραμένουν.
Μία εποχή που πέρασε ανεπιστρεπτί
Από το 2013 και μετά, κανένας από τους διαδόχους του σερ Άλεξ, δεν μπόρεσε να αντέξει υπό τη σκιά του μύθου που είχε δημιουργήσει, είτε ήταν επιλογή του Φέργκιουσον (Μόγιες), είτε ήταν «παιδί» του (Όλε Γκούναρ Σόλσκιερ), είτε ήταν κάποιο άλλο μεγάλο όνομα (Λουί Φαν Χάαλ, Ζοσέ Μουρίνιο). Μάλιστα, σε όλες αυτές τις προσλήψεις, ο Σκωτσέζος έπαιξε το ρόλο του συμβούλου, δίνοντας «πράσινο φως».
Τα αφεντικά του συλλόγου, προσπαθούσαν συνεχώς να αναβιώσουν μία εποχή που πέρασε ανεπιστρεπτί στο ποδόσφαιρο.
Αυτή του «μάνατζερ», που επιβλέπει τα πάντα στο ποδοσφαιρικό τμήμα, από τον φύλακα του προπονητικού κέντρου, μέχρι το ποιος θα αποκτηθεί στις μεταγραφές. Το ποδόσφαιρο, καλώς ή κακώς έχει προχωρήσει και τέτοιου τύπου προπονητές πλέον, αποτελούν είδος υπό εξαφάνιση στο υψηλό επίπεδο. Ο τελευταίος, ήταν ο Αρσέν Βενγκέρ στην Άρσεναλ, που έφυγε κακήν κακώς και έκανε χρόνια να επιστρέψει στο Emirates, έστω και ως θεατής.
Ακόμα και ο κορυφαίος της εποχής μας, Πεπ Γκουαρδιόλα, μερικές φορές δυσκολεύεται να ελέγξει τους παίκτες του, που αποτελούν πλέον ο καθένας, μία ξεχωριστή επιχείρηση από μόνος του, αξίας εκατομμυρίων ευρώ. Χαρακτηριστικό το περσινό παράδειγμα του Φιλ Φόντεν, ο οποίος σε ένα ματς με την Πόρτο, δέχτηκε παρατήρηση από τον Πεπ, επειδή εκτέλεσε ένα φάουλ, με τρόπο όχι σύμφωνο με τις εντολές που είχε δεχτεί. «Δεν μπορείς να μου μιλάς έτσι», απάντησε ο 23χρονος μεν, εκατομμυριούχος ήδη δε, στον καλύτερο προπονητή του κόσμου!
Η εξουσία του κόουτς, πλέον ολοένα και φθίνει. Ο Γκάρι Νέβιλ, δεν θα μπορούσε ποτέ να μιλήσει έτσι στον Φέργκιουσον, εν έτει 1995…
Ακατανόητες επιλογές
Η έλλειψη -μέχρι την έλευση της INEOS – ενός επιτελείου που θα μπορέσει να υποστηρίξει τον προπονητή μεταγραφικά, οδήγησε σε ακατανόητες επιλογές, προδίδοντας έλλειψη στρατηγικής και φιλοσοφίας. Όπως ήταν για παράδειγμα, η επιστροφή του Κριστιάνο Ρονάλντο (για την οποία είχε μεσολαβήσει ο Φέργκιουσον), η δαπάνη 70 εκατ. ευρώ για την απόκτηση του Καζεμίρο και άλλων 40 για τον Ραφαέλ Βαράν, παικτών με «βαρύ» όνομα και ιστορία, αλλά που δεν θα μπορούσαν να αποτελέσουν βιώσιμες λύσεις στο μέλλον της ομάδας.
Ακόμα και παίκτες που είχαν προοπτικές, όπως οι Ντόνι Φαν Ντε Μπέικ, Τζέιντον Σάντσο και Ράσμους Χόιλουντ, φάνηκε να έχουν αποκτηθεί χωρίς να υπάρχει σχεδιασμός για το πώς θα αξιοποιηθούν. Αποτέλεσμα όλης αυτής της σπατάλης, ήταν -για παράδειγμα – αυτό το καλοκαίρι, να παραχωρηθεί -για να …ισορροπήσουν τα λογιστικά βιβλία λόγω Financial Fair Play– ένας παίκτης όπως ο Σκοτ ΜακΤόμινεϊ, που προερχόταν από τα «σπλάχνα» της ομάδας και θα μπορούσε να αποτελεί «στρατιώτη» της για χρόνια, χωρίς υπερβολικές αποδοχές και χωρίς να δημιουργεί μπελάδες.
Η έσχατη προσπάθεια «αναβίωσης» του μανατζερικού μοντέλου Φέργκιουσον, είναι ο Έρικ Τεν Χαχ. Ο Ολλανδός, είναι πολύ καλός προπονητής και το είχε αποδείξει στον Άγιαξ, τον οποίον έφτασε μία ανάσα από τον τελικό του Τσάμπιονς Λιγκ, με «μαγικό» ποδόσφαιρο. Μπορείς να του δώσεις τους κατάλληλους παίκτες και θα τους βελτιώσει, αν του παραχωρηθεί χρόνος. Αν όμως τον βάλεις να επιλέξει ο ίδιος τις μεταγραφές, τότε θα φέρει μόνο τους παίκτες που γνωρίζει, από την Ολλανδία ή τον Άγιαξ, όπου εκεί όμως επέλεγε γι’ αυτόν ο Μαρκ Όφερμαρς! Kάπως έτσι, μετακόμισαν στο «Ολντ Τράφορντ» επί της θητείας του οι Ντε Λιχτ, Ζέρκζι, Μαζράουι, Ονάνα, Άντονι, Μαρτίνες, Βέχορστ, Μαλάσια και Έρικσεν! Πλέον, μοιάζει και ο ίδιος έξω από τα νερά του, παρά τη δεύτερη ευκαιρία που πήρε το καλοκαίρι.
Καμία ομάδα υψηλού επιπέδου δεν κάνει μεταγραφές με αυτόν τον αποσπασματικό τρόπο. Ειδικά στην Αγγλία, όπου οι σύλλογοι έχουν ολόκληρα επιτελεία, για να εντοπίζουν παίκτες και κλαμπ όπως η Μπράιτον και η Μπρέντφορντ, παίζουν ποδόσφαιρο αξιώσεων ξοδεύοντας ψίχουλα. Επιστρέφοντας στη γειτόνισσα Λίβερπουλ και τη διαφορά φιλοσοφίας, αν οι ιδιοκτήτες των «ρεντς», άκουγαν τον Γιούργκεν Κλοπ το καλοκαίρι του 2017, δεν θα είχε αποκτηθεί ο Μοχάμεντ Σαλάχ, αλλά ο Γιούλιαν Μπραντ!
Στο «Άνφιλντ», ο διάδοχος του Γερμανού, ο Άρνε Σλοτ, δεν φέρει καν τον τίτλο του manager, αλλά αυτόν του head coach. Σίγουρα δεν πρόκειται να επιλέξει παίκτες, αλλιώς θα πάρει στο «Άνφιλντ» τη μισή Φέγενορντ!
Επιτέλους μπαίνει στον 21ο αιώνα!
Με την έλευση της INEOS, η Γιουνάιτεντ, φαίνεται να αρχίζει να συμβαδίζει πλέον, έστω και απρόθυμα, με τον τρόπο που λειτουργεί το ποδόσφαιρο, την τρίτη δεκαετία του 21ου αιώνα.
Oι νέοι διαχειριστές, με την πρόσληψη των Ομάρ Μπεράντα, Νταν Άσγουορθ και Τζέισον Γουίλκοξ σε θέσεις CEO, αθλητικού διευθυντή και τεχνικού διευθυντή αντίστοιχα (ανθρώπων με ποδοσφαιρικό παρελθόν σε παρόμοιες θέσεις) δείχνουν διάθεση να προχωρήσουν στην επόμενη μέρα. Έστω και αν γίνουν λάθη. Έστω και αν τελικά, χρειαστεί να «θυσιαστεί», άλλος ένας προπονητής στο μέσο της σεζόν.
Κάποιες αποφάσεις τους κατά τους τελευταίους μήνες, σίγουρα ξένισαν, όπως η απόλυση υπαλλήλων και οι περικοπές μισθών και παροχών σε άλλους που έμειναν.
Άλλες, όπως αυτή για τη διακοπή του συμβολαίου του σερ Άλεξ, μπορεί και να εξοργίσουν. Μέσα στον σάλο που προκάλεσε αυτό, πέρασε στα ψιλά και άλλη μία απόφαση των διοικούντων, να απαγορεύσουν σε παλιές «δόξες» του συλλόγου να εισέρχονται στα αποδυτήρια της ομάδας μετά τους αγώνες.
Ο ίδιος ο θρυλικός Σκωτσέζος, δεν δίστασε ποτέ να πάρει σκληρές αποφάσεις και να θέσει εκτός «Ολντ Τράφορντ», εμβληματικές φυσιογνωμίες όπως οι Ντέιβιντ Μπέκαμ, Γιαπ Σταμ και Ρόι Κιν, όταν έκρινε ότι ήταν απαραίτητο, για το καλό του κλαμπ.
Ο «απογαλακτισμός», από τον πιο επιτυχημένο άνθρωπο στην ιστορία της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, σίγουρα είναι δύσκολος, όμως κάποια στιγμή έπρεπε να συμβεί…