Η ιστορία και τα χαρακτηριστικά της «κούπας με τα μεγάλα αυτιά» που θα διεκδικήσουν στο «Γουέμπλεϊ» Μπορούσια Ντόρτμουντ και Μπάγερν Μονάχου.
Μπορεί να θέσει κάποιος ανθρώπινες, μετρήσιμες διαστάσεις σε ένα όνειρο; Στην περίπτωση του τροπαίου του Τσάμπιονς Λιγκ, η απάντηση είναι σαφώς καταφατική. Η απόλυτη φαντασίωση κάθε ποδοσφαιριστή ή επίδοξου ποδοσφαιριστή στον κόσμο, έχει ύψος 73.5 εκατοστά και ζυγίζει 8.5 κιλά.
Το χαρακτηριστικό της, είναι οι μεγαλοπρεπείς λαβές που μοιάζουν με πεταχτά αυτιά, ομοιότητα που έχει δώσει στο κύπελλο και τις «χαϊδευτικές» του ονομασίες σε πολλές χώρες. «La Orejona», στα ισπανικά. «Old Big Ears», στα αγγλικά. «Henkelpott» («η κούπα με τα χερούλια») στα γερμανικά, μια και μιλάμε για «εμφύλιο» ανάμεσα σε Μπάγερν και Ντόρτμουντ.
Το πιο σημαντικό διασυλλογικό τρόπαιο στον κόσμο, έχει όμως τη δική του μεγάλη ιστορία. Που ξεκινά, -όπως και αυτή του ίδιου του θεσμού που λέγεται Κύπελλο Πρωταθλητριών – από τη Γαλλία και πιο συγκεκριμένα από τα γραφεία της «L’ Equipe.
Ήταν ο Γκαμπριέλ Ανό, διευθυντής της μεγάλης γαλλικής εφημερίδας, ο οποίος συνέλαβε την ιδέα για μία διοργάνωση ανάμεσα στις πρωταθλήτριες ομάδες των ευρωπαϊκών χωρών, η οποία θα αναδείκνυε την κορυφαία ομάδα της Γηραιάς Ηπείρου κάθε χρόνο.
Η ίδια η «L’ Equipe» δώρισε στην ΟΥΕΦΑ και το πρώτο τρόπαιο του Κυπέλλου Πρωταθλητριών, το οποίο απονέμονταν στους πρωταθλητές Ευρώπης από το 1956 έως το 1966. Ήταν ένα απλό ασημένιο τρόπαιο χωρίς ιδιαίτερα μεγαλοπρεπή χαρακτηριστικά.
Πριν τη σεζόν 1968/69, η ευρωπαϊκή ομοσπονδία θέσπισε τον κανόνα που ισχύει μέχρι και σήμερα: κάθε ομάδα που κατακτά το Πρωταθλητριών πέντε φορές συνολικά ή τρεις χρονιές συνεχόμενες, δικαιούται να κρατήσει το πρωτότυπο κύπελλο για πάντα στην τροπαιοθήκη της. Έτσι, η ΟΥΕΦΑ το 1969 απέστειλε αναδρομικά την πρώτη έκδοση της κούπας στη Μαδρίτη, ώστε η Ρεάλ να την τοποθετήσει στο «Σαντιάγκο Μπερναμπέου» σε ανάμνηση της κατάκτησης των πέντε πρώτων διοργανώσεων (1956-60).
Το σημερινό τρόπαιο
Η ιστορία της κούπας που γνωρίζουμε σήμερα, ξεκινά το 1967, όταν η ΟΥΕΦΑ αποφάσισε την κατασκευή ενός νέου τροπαίου που θα αντικαθιστούσε αυτό της «L’ Equipe», το οποίο είχε θεωρηθεί ξεπερασμένο. Ο τότε γενικός γραμματέας της ομοσπονδίας, Χανς Μπάνγκερτερ, ανέθεσε το έργο του σχεδιασμού και της κατασκευής σε έναν ειδικό από τη Βέρνη, ονόματι Γιργκ Στάντελμαν, ο οποίος αμείφθηκε με το ποσό των 10.000 ελβετικών φράγκων (περίπου 6.500 ευρώ σε σημερινά χρήματα).
«Πήγα με τον πατέρα μου Χανς στο γραφείο του Μπάνγκερτερ και γεμίσαμε το πάτωμα με σχέδια. Ο Μπάνγκερτερ άρχισε να σχολιάζει. ”Αυτή η βάση θα αρέσει στους Βούλγαρους”, ”οι Ισπανοί θα το ήθελαν έτσι”, ”οι Ιταλοί θα το προτιμούσαν κάπως αλλιώς” και ”οι Γερμανοί θα το σχεδίαζαν με αυτόν τον τρόπο”. Το σχέδιο λοιπόν προέκυψε σαν ένα παζλ, αποτελούμενο από πολλά διαφορετικά κομμάτια. Ίσως γι’ αυτό και αρέσει σε όλους τους φίλους του ποδοσφαίρου», θυμάται ο Στάντελμαν.
Μετά την οριστικοποίηση του σχεδίου, την υλοποίησή του ανέλαβε ο αργυροχόος Φρεντ Μπένινγκερ, ο οποίος χρειάστηκε 340 ώρες για να κάνει το σχέδιο πραγματικότητα. Η «κούπα με τα μεγάλα αυτιά» ήταν έτοιμη στην ώρα της για τον τελικό του 1967 και ο αρχηγός της Σέλτικ Μπίλι ΜακΝιλ ήταν αυτός που είχε την τιμή να την σηκώσει για πρώτη φορά, στις 25 Μαΐου εκείνης της χρονιάς, στον ουρανό της Λισσαβώνας μετά τη νίκη επί της Ίντερ.
Συμπτωματικά, ήταν ακριβώς 46 χρόνια πριν από τον φετινό τελικό του «Γουέμπλεϊ».
Αυτοί που το κράτησαν για πάντα
Το πρώτο τρόπαιο του Κυπέλλου Πρωταθλητριών κοσμεί για πάντα την τροπαιοθήκη της Ρεάλ στο «Μπερναμπέου», ωστόσο τέσσερις ομάδες έχουν καταφέρει να κρατήσουν την επόμενη έκδοση του τροπαίου μόνιμα στα δικά τους μουσεία, σύμφωνα με τις επιταγές της ΟΥΕΦΑ.
Το 1973 το κατάφερε ο Άγιαξ, μετά την τρίτη συνεχόμενη κατάκτησή του, ενώ το 1976 τους Ολλανδούς μιμήθηκε η Μπάγερν Μονάχου, που κράτησε για πάντα το τρόπαιο μετά από ένα χατ-τρικ τίτλων. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Φραντς Μπεκενμπάουερ παραμένει μέχρι σήμερα ο μόνος αρχηγός που έχει σηκώσει τρεις φορές σαν αρχηγός οποιαδήποτε έκδοση της κούπας! O Kάρλες Πουγιόλ θα μπορούσε να τον μιμηθεί αλλά το 2011 παραχώρησε το προνόμιο στον Ερίκ Αμπιντάλ, σε μία κίνηση ανθρωπιάς.
Το 1994, μετά τον τελικό της Αθήνας και τον θρίαμβο επί της Μπαρτσελόνα με 4-0, η Μίλαν συμπλήρωσε πέντε τρόπαια και έβαλε την κούπα για πάντα στη δική της τροπαιοθήκη.
Έντεκα χρόνια μετά, η Λίβερπουλ πήρε το δικό της πέμπτο Κύπελλο Πρωταθλητριών στον επικό τελικό απέναντι στη Μίλαν και έβαλε το τρόπαιο για πάντα σε περίοπτη θέση του μουσείου του «Άνφιλντ».
Από τη σεζόν 2000-01, Ρεάλ, Άγιαξ, Μπάγερν, Μίλαν και Λίβερπουλ, φέρουν στο αριστερό μανίκι της φανέλας τους για τα ευρωπαϊκά παιχνίδια το ειδικό ραφτό σήμα «Badge of Honour», που απεικονίζει την κούπα του Τσάμπιονς Λιγκ και από πάνω τον αριθμό που αντιπροσωπεύει τις συνολικές κατακτήσεις.
Επίσης, από το 2004-05, ο εκάστοτε νικητής του Τσάμπιονς Λιγκ, την επόμενη σεζόν αντί του κανονικού εμβλήματος του θεσμού που φέρουν στην εμφάνισή τους οι υπόλοιπες ομάδες, φέρει ειδικό σήμα που υπενθυμίζει την κατάκτηση της προηγούμενης χρονιάς.
Τι ισχύει σήμερα
Η κούπα που θα διεκδικήσουν στο «Γουέμπλεϊ» Ντόρτμουντ και Μπάγερν, κατασκευάστηκε το 2006. Από τότε το όνομα του πρωταθλητή Ευρώπης χαράσσεται πάνω στο τρόπαιο επί τόπου με τη λήξη του τελικού.
Πλέον, σύμφωνα με τον κανονισμό της ΟΥΕΦΑ για το Τσάμπιονς Λιγκ (άρθρο 5.01, παράγραφος ΙΙΙ), το αυθεντικό τρόπαιο παρουσιάζεται στον νικητή την ημέρα του τελικού και στη συνέχεια επιστρέφει προς φύλαξη από την ευρωπαϊκή ομοσπονδία, μέχρι να υπάρξει ο επόμενος νικητής πέντε τροπαίων ή τριών συνεχόμενων που θα το κρατήσει για πάντα.
Η εκάστοτε πρωταθλήτρια Ευρώπης ομάδα λαμβάνει ένα ακριβές αντίγραφο σε φυσικό μέγεθος για την τροπαιοθήκη της, ενώ έχει το δικαίωμα να κατασκευάσει όσα αντίγραφα επιθυμεί με δική της πρωτοβουλία, υπό δύο όρους: πρώτον, να αναγράφουν ότι πρόκειται για αντίγραφα και δεύτερον, να μην ξεπερνούν το 80% του φυσικού μεγέθους της κούπας.
Όσον αφορά τα μετάλλια, ο νικητής παραλαμβάνει 40 χρυσά και ο ηττημένος ισάριθμα ασημένια, με τους κανονισμούς της ΟΥΕΦΑ να απαγορεύουν την παραγωγή επιπροσθέτων μεταλλίων.
Οι νικητές αρχηγοί
Για την ιστορία, οι παρακάτω παίκτες είχαν την τιμή να σηκώσουν το μεγάλο τρόπαιο ως αρχηγοί πρωταθλητών Ευρώπης:
1956: Μιγκέλ Μουνιός (Ρεάλ Μαδρίτης)
1957: Μιγκέλ Μουνιός (Ρεάλ Μαδρίτης)
1958: Χουάν Αλόνσο (Ρεάλ Μαδρίτης)
1959: Χοσέ Μαρία Σαράγα (Ρεάλ Μαδρίτης)
1960: Χοσέ Μαρία Σαράγα (Ρεάλ Μαδρίτης)
1961: Ζοσέ Άγκουας (Μπενφίκα)
1962: Ζοσέ Άγκουας (Μπενφίκα)
1963: Τσέζαρε Μαλντίνι (Μίλαν)
1964: Αρμάντο Πίκι (Ίντερ)
1965: Αρμάντο Πίκι (Ίντερ)
1967: Μπίλι ΜακΝιλ (Σέλτικ)
1968: Σερ Μπόμπι Τσάρλτον (Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ)
1969: Τζιάνι Ριβέρα (Μίλαν)
1970: Ρίνους Ίσραελ (Φέγενορντ)
1971: Βέλιμπορ Βάσοβιτς (Άγιαξ)
1972: Πιτ Κάιζερ (Άγιαξ)
1973: Γιόχαν Κρόιφ (Άγιαξ)
1974: Φραντς Μπεκενμπάουερ (Μπάγερν Μονάχου)
1975: Φραντς Μπεκενμπάουερ (Μπάγερν Μονάχου)
1976: Φραντς Μπεκενμπάουερ (Μπάγερν Μονάχου)
1977: Έμλιν Χιουζ (Λίβερπουλ)
1978: Έμλιν Χιουζ (Λίβερπουλ)
1979: Τζον ΜακΓκόβερν (Νότιγχαμ Φόρεστ)
1980: Τζον ΜακΓκόβερν (Νότιγχαμ Φόρεστ)
1981: Φιλ Τόμπσον (Λίβερπουλ)
1982: Ντένις Μόρτιμερ (Άστον Βίλα)
1983: Χορστ Χρούμπες (Αμβούργο)
1984: Γκρέιαμ Σούνες (Λίβερπουλ)
1985: Γκαετάνο Σιρέα (Γιουβέντους)
1986: Στέφαν Ιόβαν (Στεάουα Βουκουρεστίου)
1987: Ζοάο Πίντο (Πόρτο)
1988: Έρικ Γκέρετς (PSV Αϊντχόφεν)
1989: Φράνκο Μπαρέζι (Μίλαν)
1990: Φράνκο Μπαρέζι (Μίλαν)
1991: Στέβαν Στογιάνοβιτς (Ερυθρός Αστέρας)
1992: Αντόνι Θουμπιθαρέτα (Μπαρτσελόνα)
1993: Ντιντιέ Ντεσάν (Μαρσέιγ)
1994: Μάουρο Τασότι (Μίλαν) *
1995: Ντάνι Μπλιντ (Άγιαξ)
1996: Τζανλούκα Βιάλι (Γιουβέντους)
1997: Ματίας Ζάμερ (Μπορούσια Ντόρτμουντ) **
1998: Μανουέλ Σαντσίς (Ρεάλ Μαδρίτης)
1999: Πέτερ Σμάιχελ (Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ) ***
2000: Φερνάντο Ρεδόνδο (Ρεάλ Μαδρίτης) ****
2001: Στέφαν Έφενμπεργκ (Μπάγερν Μονάχου)
2002: Φερνάντο Ιέρο (Ρεάλ Μαδρίτης)
2003: Πάολο Μαλντίνι (Μίλαν)
2004: Ζόρζε Κόστα (Πόρτο) *****
2005: Στίβεν Τζέραρντ (Λίβερπουλ)
2006: Κάρλες Πουγιόλ (Μπαρτσελόνα)
2007: Πάολο Μαλντίνι (Μίλαν)
2008: Ρίο Φέρντιναντ (Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ) ******
2009: Κάρλες Πουγιόλ (Μπαρτσελόνα)
2010: Χαβιέρ Ζανέτι (Ίντερ)
2011: Κάρλες Πουγιόλ (Μπαρτσελόνα) *******
2012: Φρανκ Λάμπαρντ (Τσέλσι) ********
2013: ;
*Ο αρχηγός Μπαρέζι ήταν τιμωρημένος στον τελικό.
** Ο Ζάμερ παραχώρησε το προνόμιο να σηκώσει την κούπα στον «ιστορικό» αρχηγό της Μπορούσια Μίκαελ Τσορκ.
*** Ο αρχηγός Ρόι Κιν ήταν τιμωρημένος για τον τελικό. Ο Σμάιχελ σήκωσε το τρόπαιο μαζί με τον σερ Άλεξ Φέργκιουσον.
**** Αρχηγός ο Ρεδόνδο, αλλά ο Μανουέλ Σαντσίς σήκωσε την κούπα.
***** Ο Κόστα σήκωσε το τρόπαιο μαζί με τον Βίτορ Μπαΐα.
****** Ο Φέρντιναντ σήκωσε το κύπελλο μαζί με τον Γκιγκς.
******* Ο Πουγιόλ παραχώρησε την κούπα στον Ερίκ Αμπιντάλ που επέστρεφε από σοβαρό πρόβλημα υγείας.
******** Ο Λάμπαρντ ήταν ο αρχηγός στον τελικό, αλλά σήκωσε το τρόπαιο μαζί με τον «κάπτεν» Τζον Τέρι που δεν είχε αγωνιστεί λόγω τιμωρίας.